Antykoncepcja awaryjna oraz środki wczesnoporonne należą do dwóch różnych grup preparatów farmakologicznych. Ich mechanizmy działania są zupełnie odmienne. Niesłusznie antykoncepcja awaryjna oraz środki wczesnoporonne bardzo często uważane są za tożsame. Stawianie pomiędzy nimi znaku równości jest błędem. Ważne, by być świadomym różnic i nie utożsamiać ich ze sobą.
Co to jest i jak działa antykoncepcja awaryjna?
Antykoncepcja awaryjna, inaczej nazywana antykoncepcją postkoitalną, jest przeznaczona do zastosowania po stosunku seksualnym niezabezpieczonym inną metodą zapobiegającą ciąży lub gdy użyte zabezpieczenie zawiodło. Tabletki „dzień po” hamują lub opóźniają owulacje, a tym samym uniemożliwiają zapłodnienie, czyli połączenie się komórki jajowej z plemnikiem i jej implantacje w jamie macicy. Aby środki te były skuteczne, muszą zostać przyjęte jak najszybciej po ryzykownym kontakcie seksualnym. W przeciwnym razie nie zdążą zahamować owulacji. Na rynku dostępne są dwa rodzaje tabletek „dzień po” różniące się między sobą zawartą w nich substancją czynną:
- EllaOne – zawiera octan uliprystalu, będący syntetycznym modulatorem receptorów progesteronowych. Można go przyjąć do 120 h od ryzykownego stosunku,
- Escapelle – zawiera analog progesteronu – lewonorgestrel. Tabletkę „dzień po” można zażyć do 72 h od stosunku seksualnego.
W przypadku obydwóch preparatów spodziewany efekt zapobiegający ciąży zależy w głównej mierze od fazy cyklu miesiączkowego, w której zostały one przyjęte. Najlepiej zażyć je w przeciągu 12h od ryzykownego kontaktu seksualnego, wówczas wykazują one najwyższą skuteczność.
Czym są środki wczesnoporonne?
Tabletki wczesnoporonne to środki stosowane podczas aborcji farmakologicznej. Działają już po implantacji zarodka w błonie śluzowej macicy. Wywołują skurcze mięśnie macicy, doprowadzając tym samym do wydalenia z niej zarodka. W obiegu znajdują się dwa preparaty o takim działaniu:
- mizoprostol – to substancja będąca syntetycznym analogiem prostaglandyny E1. Jest znany pod nazwą handlową Cytotec.
- mifepriston – wykazuje działanie antagonistyczne w stosunku do receptorów progesteronowych, co wywołuje poronienie.
Te środki poza przerywaniem ciąży znalazły w medycynie też inne zastosowania ratujące zdrowie, a czasem życie. Przykładem tego może być użycie Cytotecu jako leku hamującego groźne krwawienia z dróg rodnych spowodowanych zaburzonym obkurczaniem się macicy u kobiet po porodzie.
Jakie są różnice pomiędzy antykoncepcją awaryjną a tabletkami wczesnoporonnymi?
Tabletki „dzień po”, w przeciwieństwie do środków wczesnoporonnych, nie są w stanie przerwać już istniejącej ciąży. Ta różnica sprawia, że leki te nie powinny być w żadnym wypadku traktowane jako tożsame. W Polsce środki wczesnoporonne są nielegalne. Lekarz nie może wypisać na nie recepty. Tabletki wczesnoporonne mogą być zastosowane jedynie w szpitalu, kiedy istnieją uwzględnione w polskim prawodawstwie przesłanki do przerwania ciąży lub mamy do czynienia z innymi wskazaniami do ich użycia np.krwotokiem poporodowym.
W Polsce tabletkę „dzień po” można zakupić w aptece, jednak żeby to zrobić należy mieć receptę. Może ją wypisać lekarz każdej specjalności. Efektywność tych preparatów jest w głównej mierze zależna od szybkości ich przyjęcia, dlatego dla efektywnego działania należy jak najszybciej umówić się na konsultację lekarską.
