Przeczosy na skórze – czym są, jak leczyć, kiedy oznaczają świerzb?

Najważniejsze informacje:

• Przeczosy na skórze to dolegliwość skórna, związana z intensywnym swędzeniem oraz charakteryzująca się widocznymi śladami drapania.
• Często przeczosy występują w związku ze świerzbem, chorobą spowodowaną zakażeniem świerzbowcem ludzkim. Mogą być również wywołane atopowym zapaleniem skóry, alergią kontaktową, grzybicą i innymi schorzeniami. 
• Przeczosy przy świerzbie wyglądają jak małe, czerwone zmiany na skórze – linie i pęknięcia, z reguły występujące w miejscach, gdzie pasożyty wywołują reakcję skórną. 
• Leczenie przeczosów skóry polega na eliminacji przyczyny zakażenia świerzbowcem oraz łagodzeniu świądu, jednego z typowych objawów tej choroby pasożytniczej.
• W leczeniu świerzbu stosowane są leki w postaci kremów i maści przeciwpasożytniczych oraz leki przeciwświądowe.

Przeczosy to charakterystyczny objaw wielu chorób przebiegających ze świądem, który zmusza chorego do drapania, a tym samym powstawania ubytków w skórze. Do przyczyn przeczosów skórnych zaliczane jest zakażenie świerzbowcem ludzkim. Wyjaśniamy, co to są i jak wyglądają przeczosy przy świerzbie oraz jak powinno przebiegać leczenie tych zmian skórnych.

Charakterystyczne zmiany skórne. Co to są przeczosy skóry?

Głównym czynnikiem odpowiedzialnym za powstawanie przeczosów jest uczucie uporczywego swędzenia skóry. Nieprzyjemne wrażenia wymuszają drapanie, co w konsekwencji przyczynia się do tworzenia się tych charakterystycznych zmian skórnych. 

Co to są przeczosy? Przeczosy to uszkodzenia powierzchniowe warstwy zewnętrznej skóry, które często przyjmują formę linii. Pacjenci opisują je na różne sposoby, między innymi jako szczeliny czy ślady na skórze. Przeczosy przybierają różne wymiary i różnią się od siebie głębokością. 

Obecność liniowych ubytków może być zarówno oznaką różnych schorzeń dermatologicznych, jak również poważniejszych problemów zdrowotnych.

Przeczosy na skórze – jakie choroby skóry (i nie tylko) mogą oznaczać?

Przeczosy mogą być wynikiem różnych schorzeń skórnych, które manifestują się poprzez świąd, a tym samym skłaniają do drapania.

Do chorób skórnych, które mogą powodować świąd i w efekcie przeczosy, zaliczamy między innymi:

• zakażenia pasożytnicze, takie jak wszawica czy omawiany tutaj świerzb,
• atopowe zapalenie skóry (AZS przeczosy), 
• alergiczne zapalenie skóry, w tym wywołane przez alergie pokarmowe,
• alergię kontaktową,
• łuszczycę, 
• grzybicę skóry, 
• oparzenia termiczne, 
• liszaj płaski,
• opryszczkowate zapalenie skóry,
• nadmierna suchość skóry.

Również takie czynniki, jak suchość powietrza, nadmierne korzystanie z klimatyzacji czy ogrzewania, a także zbyt długie kąpiele, mogą prowadzić do swędzenia skóry. U osób starszych przeczosy często lokalizują się na podudziach, plecach czy dłoniach.

Świąd skóry, będący przyczyną przeczosów, może być objawem nie tylko chorób skórnych, ale również schorzeń ogólnoustrojowych, takich jak nadczynność tarczycy, twardzina układowa, cukrzyca, półpasiec, stwardnienie rozsiane czy chłoniak. Wywołująca przeczosy cholestaza to zaburzenia wynikające z utrudnionego przepływu żółci lub zmniejszenia jej wytwarzania.

Możliwe są też przeczosy psychogenne, nazywane dermatillomanią lub wywołanym zapaleniem skóry, stanowiące zaburzenie psychiczne należące do grupy zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych. 

Przeczosy skórne a świerzb – jeden z objawów infekcji pasożytniczej

Świerzb jest chorobą skórną wywołaną przez pasożyta Sarcoptes scabiei, który rozmnaża się pod skórą człowieka, powodując uporczywe swędzenie i pojawienie się przeczosów. Objawy świerzbu, w tym zwłaszcza silny świąd, nasilają się w godzinach nocnych i dokuczają po rozgrzaniu ciała.

Wywołane przez świerzb przeczosy skórne to jednak nie wszystko. Typowe dla tej choroby są też nory świerzbowcowe, czyli małe korytarzyki w naskórku. Dodatkowo, na skórze mogą pojawiać się grudki, nadżerki i strupy, będące efektem drapania. 

W przypadku świerzbu często dochodzi do zrogowaceń i zgrubień naskórka związanych z obecnością pasożyta. Nadmierne drapanie zapewnia doskonałe warunki do rozwoju nadkażeń bakteryjnych i sprzyja rozprzestrzenianiu się infekcji. Ciężka, wysoce zaraźliwa i trudna do wyleczenia odmiana świerzbu to świerzb norweski.

Jak wyglądają przeczosy przy świerzbie?

Przeczosy mogą być charakterystycznym objawem świerzbu, szczególnie jeśli obejmują okolice rąk, nadgarstki, pachwiny, brzuch, podeszwy stóp i okolice narządów płciowych. Mogą zajmować również owłosioną skórę głowy.

W przypadku świerzbu, przeczosy są wynikiem reakcji skórnej na obecność samic świerzbowca, które składają jaja w warstwie rogowej naskórka. Jak wygląda świerzb i wywołane drapaniem skóry przeczosy? Powierzchniowe ubytki na skórze, które przypominają linie i pęknięcia, spowodowane są uciążliwym świądem skóry, który wywołuje u chorego silną potrzebę drapania się.

Przeczosy przy świerzbie mają zwykle czerwony odcień. Mogą również przybierać postać strupów i blizn o barwie jaśniejszej od zdrowego naskórka.

Przeczosy skórne, tak jak inne objawy świerzbu, nie pojawiają się od razu w momencie zakażenia. Okres wylęgania choroby wynosi ok. 2-3 tygodnie. Na zakażenie narażone są zwłaszcza osoby przebywające w dużych skupiskach ludzkich.

Jak leczyć przeczosy skóry (świerzb)?

Drapanie wywołane nadmiernym swędzeniem skóry, które towarzyszy zakażeniu świerzbowcem ludzkim, stanowi najczęstszą przyczynę powstawania przeczosów. Leczenie przeczosów skóry polega na leczeniu choroby podstawowej i zależy od stopnia uszkodzenia skóry.

W przypadku podejrzenia zakażenia świerzbowcem, należy skonsultować się z lekarzem. Specjalista, na podstawie obserwacji objawów choroby, w tym zmian skórnych w postaci przeczosów, a w razie potrzeby w oparciu o badanie dermatoskopowe, zaleci pacjentowi stosowanie odpowiednich leków – kremu lub maści przeciwpasożytniczych, które pomogą pozbyć się pasożyta. 

Zwykle pacjentom chorym na świerzb przepisywana jest permetryna lub leki zawierające benzoesan benzylu. Stosowane są też preparaty na bazie siarki (siarkowa maść na przeczosy) oraz krotamiton. 

Oprócz tego w leczeniu świerzbu wykorzystuje się również leki przeciwhistaminowe, które zmniejszają objawy świądu, który przyczynia się do powstawania przeczosów skórnych. Konieczne jest też unikanie czynników drażniących skórę, które mogą nasilać objawy i wywoływać zmiany skórne.

O chorobie powinny być poinformowane osoby z najbliższego otoczenia chorego, co pozwala uniknąć rozprzestrzeniania się infekcji.

Aby ograniczyć transmisję świerzbowca ludzkiego, należy zadbać o dokładną higienę osobistą oraz dezynfekcję ubrań i pościeli oraz innych przedmiotów osobistych, z którymi miała kontakt osoba zakażona. Świerzbowiec ludzki ginie podczas prania w wysokiej temperaturze (wyprane przedmioty warto wyprasować gorącym żelazkiem).

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące przeczosów na skórze.