Domowy test na świerzb – jak wykonać?

Najważniejsze informacje:

• Świerzb to skórna choroba zakaźna, przenoszona w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną lub przez współdzielenie z nią przedmiotów codziennego użytku, takich jak ubrania, ręczniki czy pościel.
• Z uwagi na niespecyficzne objawy infekcji pasożytniczej – uporczywy świąd, zakażenie świerzbowcem ludzkim bywa mylone z innymi chorobami skórnymi.
• W rozpoznaniu znajduje zastosowanie test na świerzb jodyną oraz badanie mikroskopowe. 
• Domowy test na świerzb, choć pomocny w stwierdzeniu obecności pasożytniczych roztoczy, nie jest wystarczający.
• Ostateczną diagnozę powinien postawić wykwalifikowany lekarz, który potwierdzi lub wykluczy obecność pasożyta u pacjenta.

Świerzb to uciążliwa choroba dermatologiczna objawiająca się uporczywie swędzącą grudkowo-pęcherzykową wysypką. W celach diagnostycznych, niekiedy wykonuje się test na świerzb jodyną. Zastosowanie znajduje też badanie mikroskopowe, które ułatwia wykrycie świerzbowca ludzkiego. Omawiamy, na czym polegają testy na obecność świerzbu, jaką rolę w diagnostyce pełni domowy test wykrywający świerzb, jak prawidłowo rozpoznać świerzb oraz jak powinno wyglądać leczenie świerzbu po diagnozie.

Jak rozwija się świerzb – choroba zakaźna wywołana przez świerzbowca ludzkiego?

Świerzb jest powszechnie występującą chorobą skórną wywoływaną przez pasożytnicze roztocza, znane jako świerzbowce ludzkie Sarcoptes scabiei var hominis. Do zakażenia dochodzi przede wszystkim poprzez kontakt bezpośredni z osobą już zainfekowaną.

Możliwe są również inne ścieżki przenoszenia świerzbu, w tym przez kontakty seksualne oraz przez używanie przedmiotów codziennego użytku, takich jak ręczniki, ubrania czy pościel, które były wcześniej w kontakcie z zainfekowaną osobą.

Zazwyczaj infekcja rozpoczyna się u osób dorosłych po bliskim kontakcie z osobą zakażoną, a następnie rozprzestrzenia się na pozostałych domowników. 

Istnieją różne rodzaje świerzbu – świerzb guzkowy, a ze względu na wiek – świerzb u małych dzieci i u osób starszych. Najcięższą postacią świerzbu jest świerzb norweski.

Test na świerzb – rozpoznanie infekcji pasożytniczej

Przed przystąpieniem do leczenia świerzbu, konieczne jest potwierdzenie obecności świerzbowca ludzkiego. Pasożyt ten lokalizuje się w warstwie rogowej naskórka, w miejscach takich jak nadgarstki, pachwiny, okolice pępka, pod piersiami, w fałdach skórnych, w okolicach narządów płciowych oraz w przestrzeniach międzypalcowych. U dzieci obserwowany jest świerzbowiec ludzki na skórze głowy i podeszwach stóp. Rzadko można go znaleźć na plecach i na twarzy.

Rozpoznanie świerzbu może być trudne, ale istnieją pewne typowe objawy, które warto znać.

Do typowych symptomów zakażenia świerzbowcem należą:

• intensywne swędzenie, które nasila się w nocy i po rozgrzaniu skóry, 
• wysypka z grudkami i pęcherzykami,
• stan zapalny skóry. 

Charakterystycznym symptomem choroby skórnej są również tunele w naskórku, które są wynikiem działalności świerzbowca i miejscem, gdzie składa on jaja. Nieodparta potrzeba drapania prowadzi do zaczerwienienia i podrażnienia skóry, a czasami nawet do powstania nadżerek (nadkażenia bakteryjne).

Diagnoza świerzbu może być utrudniona z uwagi na niespecyficzne objawy choroby, które są podobne do innych schorzeń skórnych. Z jakimi chorobami można pomylić świerzb? Objawy świerzbu (zmiany skórne) przypominają takie choroby, jak atopowe zapalenie skóry, łojotokowe zapalenie skóry, kontaktowe zapalenie skóry czy osutka polekowa.

Test na świerzb jodyną – jak potwierdzić świerzb w próbie barwnikowej?

Jednym z testów stosowanych do wykrywania świerzbu jest próba barwnikowa, polegająca na aplikacji jodyny na skórę, co pozwala uwidocznić tunele wydrążone przez roztocza. 

Barwnik jest absorbowany przez komórki skóry, które zostały rozluźnione przez działanie pasożyta, co ułatwia obserwację norek świerzbowych. 

Domowy test na świerzb – konieczna konsultacja lekarska

Warto zaznaczyć, że choć test jodynowy pozwala zlokalizować charakterystyczne objawy świerzbu – nory świerzbowe, nie istnieje wiarygodny domowy test wykrywający świerzb. Diagnozę powinien postawić wykwalifikowany lekarz, który potwierdzi lub wykluczy obecność pasożyta u pacjenta.

To odróżnia świerzb od innych chorób pasożytniczych, takich jak owsiki, na wykrycie których pozwala prosty test domowy. W razie jakichkolwiek wątpliwości związanych ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Test na obecność świerzbu – jak wygląda badanie mikroskopowe?

Test na obecność świerzbu jest procedurą diagnostyczną wspomagającą potwierdzenie zakażenia. Wykonuje się go poprzez mikroskopową analizę zeskrobin ze skóry pacjenta. Próbka jest traktowana wodorotlenkiem potasu, który rozpuszcza keratynę, zapewniając lepszą wizualizację roztoczy lub ich jaj. 

Obecność pasożyta w zeskrobinach potwierdza diagnozę, jednak brak wykrycia świerzbowca nie jest równoznaczny z wykluczeniem infekcji. Ostateczne rozpoznanie świerzbowca ludzkiego opiera się zarówno na wynikach badania mikroskopowego, jak i na szczegółowym wywiadzie oraz badaniu fizykalnym przeprowadzonym przez lekarza.

Diagnostyka świerzbu – wywiad lekarski i badanie fizykalne

Diagnostyka świerzbu polega przede wszystkim na szczegółowym wywiadzie lekarskim przeprowadzonym z pacjentem. Istotne jest, aby podczas rozmowy z pacjentem zebrać informacje na temat kontaktów z innymi osobami, które mogą cierpieć na podobne objawy skórne, takie jak intensywny świąd. 

Warto również zwrócić uwagę na warunki sanitarne, w jakich pacjent przebywał, w tym na ewentualne podróże do regionów o niższym standardzie higieny, a także na to, czy pacjent znajdował się w placówkach o zwiększonym kontakcie ludzkim (żłobki, przedszkola, domy opieki).

Kolejnym krokiem w diagnostyce jest dokładne badanie fizykalne. Przy użyciu szkła powiększającego lekarz może obejrzeć skórę pacjenta w poszukiwaniu charakterystycznych noc świerzbowych. Na końcu takiego nor czasami można dostrzec świerzbowca, który prezentuje się pod postacią ciemnego punkciku.

Lekarz może przeprowadzić również test na obecność świerzbu pod dermatoskopem (badanie dermatoskopowe), co również uwidacznia nory świerzbowcowe.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące domowego testu na świerzb.