Czy świerzb jest zaraźliwy?

Najważniejsze informacje:

• Świerzb, znany również jako scabies, jest powszechną chorobą skórną wywoływaną przez roztocza o nazwie Sarcoptes scabiei (świerzbowiec ludzki). 
• Należy do grupy chorób zakaźnych i może przenosić się od osoby chorej do osoby zdrowej w okresie zaraźliwości.
• Transmisja świerzbowca między ludźmi odbywa się głównie przez kontakt bezpośredni, jak również poprzez współdzielenie przedmiotów codziennego użytku.
• Świerzb norweski to ciężka, bardzo zaraźliwa i trudna do wyleczenia odmiana świerzbu, która zagraża osobom z upośledzoną odpornością. 
• Leczeniu świerzbu powinni poddać się wszyscy domownicy i partnerzy seksualni chorego. Pozwala to ograniczyć dalsze rozprzestrzenianie się choroby. 

Świerzb to choroba dermatologiczna, która, wbrew obiegowej opinii, nie dotyczy wyłącznie osób niedbających o higienę osobistą. Wyjaśniamy, czy świerzb jest zaraźliwy, w jaki sposób dochodzi do zakażenia świerzbowcem ludzkim oraz jak zapobiec jego dalszemu rozprzestrzenianiu się w społeczeństwie. 

Świerzb – zakaźna choroba dermatologiczna 

Świerzb to choroba skóry o charakterze zakaźnym, którą wywołuje pasożyt zwany świerzbowcem ludzkim, należący do rodziny roztoczy. Ten mikroskopijny organizm zamieszkuje w warstwie naskórka, gdzie tworzy korytarze służące jako miejsce do składania jaj przez samicę. 

Infekcja świerzbowcem ludzkim może dotknąć każdego, niezależnie od wieku, zarówno dzieci, jak i osoby dorosłe. Charakterystyczny dla tej choroby zakaźnej jest uporczywy świąd, który zwykle nasila się nocą. U zakażonych obserwowane są zmiany skórne, w tym grudki, pęcherze i strupy.

Ze uwagu na niespecyficzny obraz kliniczny świerzbu można pomylić z innymi chorobami, takimi jak atopowe zapalenie skóry, kontaktowe zapalenie skóry, wyprysk kontaktowy, łojotokowe zapalenie skóry czy osutka polekowa. Kontakt z osobą zakażoną świerzbem może jednak świadczyć o rozwoju infekcji pasożytniczej. 

Jak można zarazić się świerzbem? Drogi zakażenia

Zakażenie świerzbem może nastąpić w wyniku kontaktu skóra do skóry (wspólny sen, długotrwały kontakt fizyczny lub stosunek płciowy – choroby przenoszone drogą płciową) z osobą już zainfekowaną, ale również przez współdzielenie z nią przedmiotów codziennego użytku, takich jak pościel, ubrania, obuwie, przybory toaletowe czy ręczniki. 

Pasożyt ten jest w stanie przetrwać poza ciałem człowieka do kilku dni, co zwiększa ryzyko rozprzestrzeniania się infekcji.

Ryzyko zakażenia świerzbem

Chociaż świerzb jest powszechnie występującą chorobą zakaźną, to nie jest tak łatwo przenoszony jak niektóre inne choroby skórne, takie jak ospa wietrzna czy świnka. 

Jednocześnie świerzbowiec ludzki może szybciej rozprzestrzeniać się w pewnych środowiskach, w których kontakt fizyczny ludzi jest bliższy, na przykład w żłobkach, przedszkolach, domach dziecka, domach opieki i szpitalach. 

Na zakażenie najbardziej narażone są osoby, które przebywają w tym samym domu lub mieszkaniu bądź mają bliskie, osobiste relacje (np. kontakty seksualne).

Przebieg zakażenia świerzbowcem ludzkim

Cykl życiowy świerzbowca rozpoczyna się od złożenia jaj w korytarzach wydrążonych w skórze, z których po trzech dniach wylęgają się larwy. Następnie larwy te przemieszczają się na powierzchnię skóry, gdzie w ciągu dwóch tygodni dojrzewają do formy zdolnej do rozmnażania.

Pierwsze symptomy zakażenia świerzbowcem mogą pojawić się po kilku tygodniach (3-6) od momentu zetknięcia z pasożytem. Jednak w przypadku ponownego kontaktu z patogenem, objawy mogą ujawnić się już po kilku dniach (2-3). Najczęściej do zakażenia dochodzi, gdy osoba zarażona przechodzi przez okres wylęgania, czyli jeszcze przed wystąpieniem objawów choroby.

Świerzb norweski – wysoce zakaźna odmiana świerzbu

Świerzb norweski to szczególnie zakaźna odmiana choroby, charakteryzująca się pogrubieniem skóry i tworzeniem się łusek. Choroba szybko rozprzestrzenia się na duże obszary ciała. Często nie daje objawów charakterystycznych dla zwykłego świerzbu – świądu i wysypki. 

Chorzy na świerzb norweski są bardzo zaraźliwi dla innych osób. Do zakażenia może dojść podczas bezpośrednich kontaktów, nawet podczas podania ręki. 

Objawy choroby występują u osób z obniżoną odpornością. Na zakażenie podatne są również osoby cierpiące na schorzenia neurologiczne i zaburzenia psychiczne. Ciężka odmiana wysoce zakaźnego świerzbu, wywołanego przez ten sam rodzaj pasożyta co zwykły świerzb, jest jednak bardzo rzadka.

Zakażenie świerzbem – leczenie 

Leczenie świerzbu, który z łatwością rozprzestrzenia się w społeczeństwie, opiera się na zastosowaniu leków przeciwpasożytniczych, które eliminują roztocza i ich jaja. Leki wykorzystywane w leczeniu świerzbu to preparaty zawierające permetrynę, krotamiton, siarkę i benzoesan benzylu. 

Leczeniu ukierunkowanemu na świerzbowiec ludzki powinni poddać się wszyscy członkowie rodziny chorego przebywający pod jednym dachem, jak również jego partnerzy seksualni. Dotyczy to także sytuacji, w których osoby te nie wykazują objawów zakażenia. 

Chory przestaje zarażać już po 1-2 od rozpoczęcia leczenia i ustąpienia objawów. Bez odpowiedniego leczenia, zakaźność może utrzymywać się przez kilka tygodni.

Świerzb jest chorobą zakaźną, którą można całkowicie wyleczyć, konieczne jest przy tym jednak przestrzeganie wszystkich zaleceń lekarskich.

Profilaktyka świerzbu. Zapobieganie rozprzestrzenianiu się choroby zakaźnej

Aby zapobiec rozprzestrzenianiu się tej choroby, kluczowe jest unikanie kontaktu z osobami zakażonymi i dbanie o higienę osobistą. Niezbędne jest również leczenie wszystkich osób z otoczenia chorego, co pozwala ograniczyć transmisję pasożyta. 

Należy wystrzegać się wspólnego korzystania z osobistych przedmiotów, takich jak ubrania, ręczniki czy pościel. Wszystkie przedmioty, które miały kontakt z zainfekowaną osobą, powinny zostać odpowiednio zdezynfekowane poprzez pranie w gorącej wodzie (minimum 50°C) i suszenie w wysokiej temperaturze.

Zalecane jest też staranne odkurzanie i czyszczenie wszystkich powierzchni, w tym mebli, dywanów, wykładzin oraz podłóg. Przedmioty osobiste i zabawki należy wyczyścić wilgotną ściereczką nasączoną środkiem dezynfekującym lub umieścić w plastikowej torbie na około tydzień (świerzb ginie po kilku dniach poza organizmem człowieka).

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące zaraźliwości świerzbu.