Kropelkowe nietrzymanie moczu u kobiet i mężczyzn

Najważniejsze informacje:

• Kropelkowe nietrzymanie moczu polega na mimowolnym popuszczaniu niewielkich ilości moczu – mniejszych niż w przypadku innych postaci inkontynencji.
• Obserwowane u kobiet i mężczyzn kropelkowe NTM objawia się jako wilgoć widoczna na bieliźnie, której towarzyszy słaby, ale wyczuwalny nieprzyjemny zapach. 
• Główne przyczyny kropelkowego nietrzymania moczu obejmują osłabienie mięśni dna miednicy, uszkodzenia neurologiczne, przewlekłe infekcje dróg moczowych, operacje chirurgiczne oraz inne dolegliwości, takie jak przerost gruczołu krokowego.
• Leczenie kropelkowego nietrzymania moczu polega na wykonywaniu ćwiczeń mięśni Kegla, stosowaniu leków cholinolitycznyh i ostrzykiwaniu toksyną botulinową. Pomocne może być prowadzenie dzienniczka mikcji i stosowanie produktów chłonnych. 

Kropelkowe nietrzymanie moczu to powszechny, choć często bagatelizowany problem zdrowotny dotykający zarówno kobiety, jak i mężczyzn (często jako kropelkowanie pomikcyjne). Charakteryzuje się mimowolnym wyciekaniem moczu w niewielkich ilościach. Omawiamy przyczyny, objawy i sposoby leczenia tego rodzaju inkontynencji. 

Co oznacza kropelkowe nietrzymanie moczu?

Kropelkowe nietrzymanie moczu to rodzaj zaburzenia funkcji układu moczowego – jeden z typów inkontynencji. Polega na niezamierzonym i niekontrolowanym wypływie niewielkich ilości moczu (w postaci pojedynczych kropelek). 

Kropelkowe nietrzymanie moczu definiuje się jako stan, w którym w ciągu ok. 4 godzin dochodzi do niekontrolowanego wycieku uryny w ilości do 50 ml. Objawia się to lekkim zwilżeniem bielizny na skutek niezamierzonego popuszczania moczu podczas wykonywania codziennych czynności. Kropelkowe NTM występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. 

Kluczowym aspektem, który pozwala lekarzom na zdiagnozowanie tego specyficznego typu nietrzymania moczu, jest właśnie ilość uwalnianej niekontrolowanie uryny. Oprócz kropelkowego nietrzymania moczu wyróżnić możemy inkontynencję lekką (50-100 ml), średnią (100-200 ml), ciężką (200-300 ml) i bardzo ciężką (powyżej 300 ml).

W przeciwieństwie do innych rodzajów dolegliwości, kropelkowe nietrzymanie moczu nie jest zazwyczaj powiązane z aktywnością fizyczną czy stanami stresowymi – występuje spontanicznie. Osobom cierpiącym na tę dolegliwość towarzyszy ciągłe uczucie, jakby pęcherz nie był całkowicie opróżniony. Problem ten może również manifestować się poprzez słaby strumień moczu podczas oddawania uryny. 

Jest to schorzenie, które nie ogranicza się tylko do osób starszych, jak często się przyjmuje. Problem nietrzymania moczu, polegający na popuszczaniu małej ilości kropli moczu, może dotknąć osoby w różnym wieku, w tym młodsze kobiety i mężczyzn.

Chociaż popuszczanie niewielkich ilości moczu może wydawać się mniej problematyczne niż inne formy tej dolegliwości, takie jak naglące nietrzymanie moczu, wysiłkowe nietrzymanie moczu czy nietrzymanie moczu z przepełnienia, nie powinno się go lekceważyć. 

Przyczyny kropelkowego nietrzymania moczu

Kropelkowe nietrzymanie moczu u mężczyzn i kobiet objawia się pojawieniem się wilgoci na bieliźnie oraz subtelnym, choć nieprzyjemnym zapachem moczu. Choć problem ten może nie być bardzo uciążliwy, jego wystąpienie może wskazywać na inne problemy zdrowotne lub zwiększać ryzyko rozwoju poważniejszych form inkontynencji.

Przyczyny kropelkowego nietrzymania moczu obejmują różnorodne czynniki, które mogą wpływać na funkcjonowanie układu moczowego. Mogą być one zróżnicowane w zależności od płci, wieku oraz indywidualnych uwarunkowań pacjenta. Wśród najczęstszych przyczyn można wyróżnić:

Zmiany hormonalne

Zmiany hormonalne mogą wywoływać niekontrolowane popuszczanie moczu, szczególnie u kobiet w okresie menopauzy, kiedy to spadek estrogenów osłabia mięśnie dna miednicy. U mężczyzn z kolei zmiany hormonalne związane z andropauzą mogą prowadzić do problemów z prostatą, które również są częstą przyczyną w przypadku nietrzymania moczu tego rodzaju.

Przebyte ciąże i porody

Historia porodu, zwłaszcza ciężki przebieg ciąży lub wielokrotne porody, może zwiększać ryzyko kropelkowego nietrzymania moczu. Uszkodzenie mięśni dna miednicy i osłabienie struktur podporowych w wyniku porodu mogą prowadzić do trudności w kontrolowaniu moczu.

Problemy z kręgosłupem

Problemy z kręgosłupem, zwłaszcza w odcinku lędźwiowym, mogą wpływać na kontrolę nad pęcherzem moczowym, prowadząc do kropelkowego nietrzymania moczu. Uszkodzenia nerwów w wyniku schorzeń kręgosłupa mogą zaburzać sygnały między mózgiem a pęcherzem, co utrudnia prawidłowe utrzymanie moczu.

Osłabienie mięśni dna miednicy

Osłabienie mięśni wspierających pęcherz moczowy i cewkę moczową może wynikać z różnych czynników, takich jak naturalne procesy starzenia się, otyłość czy wspomniane już ciąża i poród. W wyniku osłabienia tych mięśni, zdolność do utrzymywania moczu w pęcherzu zostaje zaburzona, co prowadzi do niekontrolowanych wycieków.

Uszkodzenia neurologiczne

Choroby układu nerwowego mogą znacząco wpływać na funkcjonowanie pęcherza moczowego. Schorzenia takie jak stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona czy udar mózgu mogą zakłócać komunikację między pęcherzem a mózgiem, co skutkuje problemami z kontrolowaniem oddawania moczu i niewielkim stopniem nietrzymania moczu.

Przewlekłe infekcje dróg moczowych

Infekcje, które utrzymują się przez dłuższy czas, mogą prowadzić do przewlekłego podrażnienia błony śluzowej pęcherza i cewki moczowej. Chroniczne zapalenie może osłabiać ściany pęcherza i zaburzać normalną funkcję jego mechanizmów kontrolnych, co może przyczynić się do problemów z utrzymywaniem moczu.

Operacje chirurgiczne

Interwencje chirurgiczne w obrębie narządów miednicy, takie jak histerektomia (usunięcie macicy) czy operacje na prostatę, mogą wpłynąć na struktury wspierające układ moczowy. Takie procedury mogą prowadzić do uszkodzenia nerwów lub mięśni, co może skutkować problemami z kontrolowaniem moczu.

Choroby współistniejące

Choroby współistniejące, takie jak cukrzyca, mogą zwiększać ryzyko kropelkowego nietrzymania moczu poprzez uszkodzenie nerwów i osłabienie kontroli pęcherza moczowego. Przewlekłe schorzenia mogą prowadzić do neuropatii, która zaburza sygnały nerwowe odpowiedzialne za kontrolowanie oddawania moczu.

Przeszkody mechaniczne

U mężczyzn przerost gruczołu krokowego (prostaty) jest częstą przyczyną problemów z oddawaniem moczu. Przerośnięty gruczoł może uciskać cewkę moczową, co utrudnia przepływ moczu i może prowadzić do jego niewielkich wycieków.

Styl życia

Styl życia, a zwłaszcza otyłość lub nadwaga, palenie papierosów i nadużywanie alkoholu, może przyczyniać się do kropelkowego nietrzymania moczu. Otyłość wywiera dodatkowy nacisk na pęcherz moczowy, podczas gdy palenie i nadmierne spożycie alkoholu mogą osłabiać mięśnie dna miednicy i zwiększać ryzyko stanów zapalnych. Nadużywanie alkoholu może również wpływać na funkcję nerwów odpowiedzialnych za kontrolę nad oddawaniem moczu.

Kropelkowe nietrzymanie moczu u mężczyzn – kropelkowanie pomikcyjne

Mówimy również o kropelkowym nietrzymaniu moczu u mężczyzn – w sytuacji, gdy niewielka ilość moczu (kropelki) wycieka z cewki moczowej już po mikcji, zaraz po wizycie w toalecie. Cewka moczowa mężczyzn jest o kilkanaście centymetrów dłuższa niż cewka kobiet – w efekcie, po oddaniu moczu pozostać może w niej do kilku mililitrów moczu. 

Wśród przyczyn nietrzymania moczu u panów wymienia się zaburzenia czynnościowe i przerost prostaty. W odniesieniu do tego schorzenia używany jest termin wykapywania moczu po mikcji u mężczyzn (kropelkowanie pomikcyjne).

Jak leczyć kropelkowe nietrzymanie moczu?

Leczenie niefarmakologiczne, jako kluczowe dla tego rodzaju inkontynencji, obejmuje szereg działań, skupiających się na modyfikacji stylu życia:

• techniki takie jak ćwiczenia mięśni Kegla mają na celu wzmocnienie mięśni dna miednicy, co może poprawić kontrolę nad oddawaniem moczu i zapobiegać jego nieznacznemu popuszczeniu,
• podobnie trening pęcherza, który polega na stopniowym zwiększaniu odstępów między wizytami w toalecie, pomaga w poprawie funkcji pęcherza, 
• wskazane jest prowadzenie dzienniczka mikcji i ustalanie regularnych pór oddawania moczu,
• wymasowywanie resztek moczu z cewki palcem jest skuteczne w przypadku czynnościowych zaburzeń zwieracza,
• zalecane jest ograniczenie spożycia kofeiny, która może działać drażniąco na pęcherz oraz kontrolowanie masy ciała, która może wpływać na ciśnienie w jamie brzusznej.

Produkty chłonne na kropelkowe nietrzymanie moczu – takie jak wkładki higieniczne czy podpaski, pochłaniają niewielkie ilości moczu i zapewniają ochronę przed wilgocią. Dzięki ich dyskretnej budowie i wysokiej chłonności, użytkownicy mogą czuć się pewnie i komfortowo w codziennym życiu, niezależnie od minimalnych wycieków.

Jakie leki na kropelkowe nietrzymanie moczu?

Leczenie farmakologiczne w terapii kropelkowego nietrzymania moczu może być stosowane przy nadreaktywności pęcherza lub gdy nietrzymanie moczu jest spowodowane powiększoną prostatą. Najczęściej stosowane są: 

• leki cholinolityczne – takie jak tolterodyna, fezoterodyna, daryfenacyna, solifenacyna, które znajdują zastosowanie w przypadku pęcherza nadreaktywnego,
• zastrzyki z toksyny botulinowej – w sytuacji, gdy leczenie cholinolityczne nie przynosi oczekiwanych rezultatów, możliwe jest zastosowanie bezpośredniego podania do pęcherza toksyny botulinowej, co ma na celu zredukowanie aktywności nerwowej pęcherza,
• preparaty hormonalne – przeznaczone do leczenia przerostu prostaty, zmniejszają działanie androgenów na rozwój prostaty.

Kluczowe jest wczesne zgłoszenie się po pomoc medyczną. Diagnoza postawiona na wczesnym etapie zwiększa szanse na skuteczną terapię. Metody leczenia dobierane są indywidualnie, w zależności od przyczyny problemu.

W skrajnych przypadkach, kiedy prostata jest znacznie powiększona, konieczna może być interwencja chirurgiczna. Wśród powszechnie stosowanych metod leczenia u mężczyzn znajdują się zabiegi z użyciem taśm, które wspomagają funkcjonowanie cewki moczowej poprzez poprawę jej zaciskania.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące kropelkowego nietrzymania moczu.