Napad (atak) dny moczanowej – ile trwa, pierwsze objawy, jak długo, jak łagodzić

Najważniejsze informacje:

• Ostry napad dny moczanowej jest wywoływany przez odkładanie się kryształów moczanu sodu w stawach, co prowadzi do silnej reakcji zapalnej. Aby do tego doszło pacjent przez długi czas ma podwyższone stężenie kwasu moczowego we krwi.
• Atak dny moczanowej objawia się nagłym, intensywnym bólem stawów, który nasila się w ciągu pierwszych kilkunastu godzin. Towarzyszą mu obrzęk, zaczerwienienie, podwyższona temperatura skóry oraz ogólne osłabienie, gorączka i dreszcze.
• Ostry napad dny może trwać od kilku dni do dwóch tygodni. Leczenie obejmuje farmakoterapię (kolchicyna, NLPZ, glikokortykosteroidy) oraz domowe sposoby, takie jak chłodzenie stawu i jego odciążenie. Wprowadzenie odpowiedniej diety i zdrowego stylu życia pomaga zmniejszyć ryzyko kolejnych ataków.
• Aby zapobiegać nawrotom dny moczanowej, zaleca się ograniczenie alkoholu (zwłaszcza piwa), tłustych mięs, owoców morza i produktów bogatych w puryny. Kluczowe jest także utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz leczenie chorób współistniejących, takich jak nadciśnienie.

Dna moczanowa to schorzenie zapalne stawów, które dotyka od 1 do 2 procent mieszkańców Polski. Zdecydowanie częściej diagnozowane jest u mężczyzn – ryzyko zachorowania u nich jest sześciokrotnie wyższe, zwłaszcza po przekroczeniu 65. roku życia. U pacjentów obserwowane jest podwyższone stężenie kwasu moczowego we krwi. Czynniki ryzyka obejmują otyłość, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, nadmierne spożycie alkoholu, a także występowanie chorób nerek oraz nowotworów. Jak wygląda ostry napad dny moczanowej, skąd się bierze i jak mu zapobiegać?

Ostry napad dny moczanowej – przyczyny

Przyczyną napadu dny moczanowej (ICD-10: M10) jest gromadzenie się w tkankach kryształów moczanu sodu. Zaczynają się one wytrącać, gdy ich stężenie w płynach ciała przekracza poziom rozpuszczalności, ustalony na poziomie 6,8 mg/dl. Kryształy moczanu wywołują silną reakcję zapalną, aktywując komórki zapalne, co prowadzi do uwalniania cytokin prozapalnych i enzymów lizosomalnych.Skutkuje to ostrym stanem zapalnym, który prowadzi do ostrego napadu dny moczanowej, nazywanego również atakiem dny moczanowej.

Jest wiele przyczyn wywołujących nagły atak dny moczanowej. Jednym z nich jest obniżenie temperatury otoczenia. Ponadto, nagłe wahania w stężeniu kwasu moczowego w organizmie mogą również przyczyniać się do wystąpienia ostrej odmiany tego schorzenia. Kolejnym czynnikiem jest kwasica, czyli zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. Istotne znaczenie ma również akumulacja płynu w obrębie stawów, co może dodatkowo nasilać objawy dny moczanowej.

Warto zaznaczyć, że u osób cierpiących na dnę moczanową często obserwuje się zwiększone stężenie kwasu moczowego w organizmie, jednak sama hiperurykemia nie jest równoznaczna z diagnozą dny moczanowej. Ponadto, nie zaleca się mierzenia poziomu kwasu moczowego w trakcie ostrego ataku dny, gdyż jego wartości mogą być wtedy zaniżone lub znajdować się w zakresie normy.

Jak przebiega atak dny moczanowej?

Atak dny moczanowej często manifestuje się silnym bólem w stawach, przy czym najczęściej dotknięty jest staw śródstopno-paliczkowy, ale dna może zajmować także stawy skokowe, kolanowe, łokciowe i drobne stawy palców. W przebiegu ataku dny moczanowej u pacjenta występuje ostry ból, który jest najbardziej intensywny w czasie pierwszych kilkunastu godzin.

Napad dny moczanowej może prowadzić do długoterminowych uszkodzeń, takich jak degradacja chrząstki stawowej i erozje kości, co można zaobserwować w badaniach radiologicznych jako późniejszy objaw choroby. Kryształy moczanu sodu mogą również gromadzić się wokół ścięgien i więzadeł, co z czasem może prowadzić do deformacji stawów i utraty ich funkcji. Charakterystyczne dla dny moczanowej są również guzki dnawe, które najczęściej znajdują się w okolicach stawów, na skórze części ciała bardziej narażonych na zimno i mających słabsze ukrwienie, takich jak obrąbek małżowiny usznej, palce stóp i rąk, czy okolica łokcia.

Jakie są pierwsze objawy ataku dny moczanowej?

Na początku napadu dny moczanowej intensywny ból stawowy zazwyczaj manifestuje się w nocy lub wcześnie rano. W ciągu pierwszych kilkunastu godzin napady dny ból jest najbardziej intensywny i chory odczuwa największy dyskomfort. Objawy napadu dny moczanowej obejmują też obrzęk oraz zaczerwienienie i podwyższoną temperaturę skóry w okolicy dotkniętego stawu, a także złuszczanie się naskórka. Dodatkowo, chorzy mogą doświadczać gorączki, dreszczy oraz ogólnego uczucia osłabienia.

Ile trwa atak dny moczanowej?

Ostry napad dny moczanowej może trwać od kilku dni do kilku tygodni. Jeśli zostanie wdrożone odpowiednie leczenie farmakologiczne, pacjenci dostrzegają znaczną poprawę w zakresie zmniejszenia objawów już po 1-2 dniach od rozpoczęcia terapii. Z kolei, jeśli nie zostaną wdrożone odpowiednie elementy profilaktyki nawrotów napadów dny moczanowej w zakresie diety i stylu życia, u chorego będą pojawiać się kolejne ataki.

Co na atak dny moczanowej?

Leczenie ostrej fazy dny moczanowej opiera się przede wszystkim na leczeniu farmakologicznym. Stosowanie leków, wsparte przez domowe sposoby,  skutecznie minimalizuje dotkliwe objawy. Odpowiednia dieta i styl życia, mogą pomóc w obniżeniu stężenia kwasu moczowego we krwi, co osłabia dokuczliwe objawy dny i pomaga zapobiec pojawieniu się napadów dny moczanowej w przyszłości.

Jakie leki na napad dny moczanowej – leczenie farmakologiczne

W przypadku wystąpienia ostrego ataku dny moczanowej stosuje się leki, które mają złagodzić ból i zmniejszyć stan zapalny. 

W leczeniu napadu dny zalecane jest stosowanie kolchicyny, niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) lub glikokortykosteroidów. Mają one na celu złagodzenie objawów, zmniejszenie bólu i zmniejszenie stanu zapalnego. Podczas wystąpienia ostrego napadu dny moczanowej nie wprowadza się leczenia mającego na celu redukcję poziomu kwasu moczowego w organizmie. W sytuacji, gdy pacjent już wcześniej przyjmował leki zmniejszające stężenie kwasu moczowego w leczeniu dny moczanowej, zazwyczaj nie dokonuje się żadnych zmian w przepisanych dawkach.

Łagodzenie objawów ataku dny moczanowej – domowe sposoby

Domowe sposoby mogą być uzupełnieniem leczenia farmaceutycznego, ale go nie zastępują. W trakcie ostrego napadu dny moczanowej warto pamiętać o wypoczynku, odciążeniu stawu przez 1–2 dni oraz chłodzeniu zimnymi okładami.

Jak zapobiec pojawieniu się ataku dny moczanowej?

Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia kolejnych ataków dny moczanowej, zaleca się wprowadzenie zmian w diecie. Należy ograniczyć spożywanie alkoholu, szczególnie piwa, ponieważ sprzyjają wzrostowi stężenia kwasu moczowego we krwi. Ważne jest unikanie tłustych rodzajów mięs oraz owoców morza, produktów wędzonych, konserwowych i wysoko przetworzonych (np. kiełbasy, salami) mięs i ryb, częściej wybierać mięso i ryby o jasnym mięsie niż ciemnym, unikać mięsa z bardzo młodych zwierząt, jak np. cielęcina, ponieważ są bogatym źródłem puryn.

Ponadto, ważne jest, aby zredukować spożycie napojów i produktów spożywczych, które są bogate w fruktozę, szczególnie z zawartością syropu glukozowo-fruktozowego. Źródłem fruktozy w diecie są też owoce, ale one w znacznie mniejszym stopniu mogą wpływać na objawy dny moczanowej. Najlepiej jednak bazować na owocach jagodowych i owocach polskich pestkowych oraz cytrusach, a rzadziej wybierać słodkie owoce tropikalne. 

Zmniejszeniu stężenia kwasu moczowego we krwi sprzyja też redukcja masy ciała u pacjentów z nadwagą i otyłością, a także prawidłowe leczenie osób z nadciśnieniem tętniczym. Regularnie stosowane wyroby tytoniowe również wpływają na zwiększenie stężenie kwasu moczowego we krwi, dlatego warto rozważyć rezygnację korzystania z nich jako profilaktykę dny moczanowej.

FAQ