Guzki dnawe – zaawansowany objaw dny moczanowej, co to jest, jak usunąć

Najważniejsze informacje:

• Guzki dnawe to twarde, bolesne zgrubienia skóry, które tworzą się w wyniku długotrwałego podwyższonego poziomu kwasu moczowego we krwi, który krystalizuje się i osadza w stawach.
• Przyczyną tworzenia się guzków dnawych jest dna moczanowa, w przebiegu której dochodzi do zaburzenia przemiany kwasu moczowego, prowadzącego do jego odkładania się w organizmie.
• Guzki dnawe najczęściej pojawiają się w okolicach stawów palców rąk i nóg, szczególnie w pobliżu stawów palucha (tzw. podagra).
• Leczenie guzków dnawych polega na stosowaniu leków obniżających poziom kwasu moczowego, zmianie diety oraz unikanie alkoholu i pokarmów bogatych w puryny, które sprzyjają jego produkcji.

Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów dny moczanowej są guzki dnawe, inaczej guzki moczanowe. Występują zwłaszcza w zaawansowanym stadium choroby, kiedy to dochodzi do nadmiernego odkładania się kryształów kwasu moczowego w stawach i otaczających je tkankach. Dowiedz się, co to są guzki dnawe, jak wyglądają i na czym polega ich leczenie.

Co to są i jak wyglądają guzki dnawe (moczanowe)?

Guzki dnawe (łac. tophi), inaczej guzki moczanowe lub guzki artretyczne, to specyficzne objawy dny moczanowej, choroby wywołanej przez podwyższone stężenie kwasu moczowego w organizmie. Są to twarde, niebolesne zgrubienia, które mogą pojawiać się w różnych miejscach na ciele, najczęściej w okolicach stawów, takich jak: palce rąk i stóp, staw łokciowy, małżowiny uszne, ścięgno Achillesa oraz w okolicy narządów wewnętrznych. Mogą też pojawić się na stawach, ścięgnach lub kaletkach maziowych. Co ważne, guzki podskórne są zwykle miękkie, natomiast te na stawach twarde i trudniejsze w usunięciu.

Guzki dnawe mogą osiągać znaczne rozmiary, czasami wielkości kurzego jaja, a ich obecność może prowadzić do ucisku na nerwy lub ograniczenia ruchomości stawów. Można je poznać również po białej, kredowatej wydzielinie wewnątrz guzka, która z czasem może zacząć wydobywać się na powierzchnię skóry.

Ile czasu wychodzą guzki dnawe?

Guzki dnawe u większości pacjentów występują w zaawansowanym stadium choroby, a ich rozwój może zająć od kilku miesięcy do kilku lat. Różnice te wynikają z indywidualnych uwarunkowań pacjenta oraz przebiegu choroby. Przeważnie guzki moczanowe pojawiają się po wielu atakach dny moczanowej, zwłaszcza u pacjentów, którzy nie zdecydowali się na wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Czy guzki dnawe znikają?

Wygląd guzków dnawych może ulegać zmianom w miarę upływu czasu, ale ich całkowite zniknięcie jest bardzo rzadkie. Wiele pod tym względem zależy od skuteczności zastosowanego leczenia dny moczanowej oraz stężenia kwasu moczowego w organizmie.

Guzki dnawe przy zaawansowanej dnie moczanowej

Zaawansowana postać dny moczanowej prowadzi do charakterystycznych zmian w obrębie stawów i kości. Najbardziej dotkliwy jest ból stawów, głównie ból palucha i bóle stóp. Dolegliwości te pojawiają się zwykle w nocy i nad ranem. Wśród pozostałych objawów choroby w przewlekłym stadium wymienia się:

• gorączkę, zmęczenie i osłabienie;
• uszkodzenie narządów wewnętrznych, w tym nerek i wątroby;
• choroby towarzyszące, np. reumatoidalne zapalenie stawów, nadciśnienie tętnicze, otyłość, cukrzyca;
• problemy z poruszaniem się (chodzeniem, wstawaniem i kucaniem).

Pojawiają się też guzki dnawe, które lokalizują się w różnych partiach ciała.

Guzki dnawe na uszach

Guzki dnawe na uszach są jednym z charakterystycznych objawów dny moczanowej, zwłaszcza w jej przewlekłym stadium. Kryształki moczanu sodu gromadzą się w tkance podskórnej małżowin usznych, tworząc twarde, bolesne guzki, które mogą mieć żółtawy lub białawy kolor. Często występują w okolicy stawu skroniowo-żuchwowego, czyli w pobliżu miejsca, gdzie małżowina uszna łączy się z głową.

Guzki te nie tylko są widoczne, ale również mogą wywoływać ból oraz stan zapalny, szczególnie w czasie zaostrzenia choroby. W miarę postępu choroby guzki mogą się powiększać, a ich obecność sugeruje zaawansowane stadium dny moczanowej, wymagające wdrożenia leczenia.

Guzki dnawe na dłoniach, rękach i palcach

U niektórych pacjentów obserwuje się także guzki dnawe na dłoniach, rękach i palcach, które powstają w wyniku odkładania się kryształów moczanu sodu w tkankach w miejscach, gdzie stawy są narażone na nacisk i ruch. Guzki dnawe na palcach dłoni występują głównie w okolicach stawów międzypaliczkowych i w rejonie stawów nadgarstków.

Ból związany z guzkami dnawymi na rękach i palcach jest szczególnie dokuczliwy, zwłaszcza podczas wykonywania codziennych czynności, takich jak chwytanie przedmiotów czy pisanie. W zaawansowanej fazie choroby guzki dnawe na rękach mogą prowadzić do trwałego uszkodzenia stawów, ograniczając ich ruchomość i wpływając na jakość życia pacjenta.

Guzki dnawe na twarzy

Guzki dnawe, choć najczęściej występują w okolicach stawów, mogą pojawić się także na twarzy, szczególnie w rejonie uszu, brwi czy podbródka. Na twarzy guzy te mają zazwyczaj postać małych, twardych, białawych lub żółtawych zgrubień, które mogą być bolesne i powodować stan zapalny. W zależności od zaawansowania choroby guzki mogą być większe i bardziej widoczne, stanowiąc tym samym nie tylko problem zdrowotny, ale także estetyczny. Choć guzki na twarzy nie zawsze są bolesne, mogą powodować uczucie napięcia skóry.

Guzki dnawe na stopie

Kolejnym miejscem, w którym mogą pojawić się guzki dnawe, są stopy, zwłaszcza okolice stawu dużego palca (tzw. podagra). To właśnie w tej części ciała dna moczanowa ujawnia się najczęściej, prowadząc do odkładania się kryształów moczanu sodu w tkankach miękkich i stawach. Guzki dnawe na stopie są twardymi, bolesnymi zgrubieniami, które mogą pojawić się w wyniku przewlekłego stanu zapalnego w obrębie stawu. Choć najczęściej tworzą się w okolicach palucha, to mogą również występować w innych częściach stopy, takich jak palce czy staw skokowy.

Guzki dnawe na stopie mogą powodować znaczny ból, zwłaszcza przy chodzeniu, staniu lub noszeniu ciasnych butów. Często towarzyszy im obrzęk, zaczerwienienie oraz uczucie gorąca w okolicach zajętego stawu.

Jak zbadać guzki dnawe – jakie badania?

Aby rozpoznać dnę moczanową oraz typowe dla niej guzki moczanowe, należy przeprowadzić:

• ocenę płynu stawowego – jest to najważniejsze badanie potwierdzające dnę moczanową, w którym poszukuje się kryształów moczanu sodu. Płyn pobiera się przez punkcję zajętego stawu;
• badanie poziomu kwasu moczowego we krwi;
• USG stawu – badanie może wykazać charakterystyczny obraz „podwójnego konturu” oraz obecność nadżerek w okolicy stawów;
• RTG stawu – badanie uwidacznia takie zmiany jak nadżerki i zwężenie szpary stawowej, które są typowe dla zaawansowanej postaci dny moczanowej;
• tomografia komputerowa dwuwiązkowa (DECT) – technika obrazowania umożliwiająca dokładne wykrycie kryształów moczanu sodu.

W przypadku podejrzenia innych chorób zapalnych stawów mogą być wykonane dodatkowe testy, takie jak badanie czynnika reumatoidalnego czy przeciwciał ANA, aby wykluczyć inne schorzenia.

Czy można wyleczyć guzki dnawe? Jak usunąć?

Wieloletni przebieg dny moczanowej sprawia, że w ciele może dojść do rozwoju guzków moczanowych, które niejednokrotnie są trudne do usunięcia. Nowoczesna medycyna oferuje jednak wiele metod, które umożliwiają pozbycie się lub zmniejszenie guzków, zwłaszcza tych z miejsc najbardziej widocznych, jak twarz czy ręce.

Metody leczenia guzków moczanowych

Małe guzki dnawe, które znajdują się tuż pod skórą, usuwa się w ramach chirurgii jednego dnia. Problemem są jednak duże guzki dnawe oraz te w ścięgnach i więzadłach. W takim przypadku konieczna jest bardziej skomplikowana interwencja chirurgiczna.

W zależności od stanu zdrowia pacjenta oraz stopnia zaawansowania choroby w leczeniu guzków można wykorzystać następujące metod:

• leczenie farmakologiczne, obejmujące niesteroidowe leki przeciwzapalne, kolchicynę, glikokortykosteroidy oraz leki wpływające na obniżenie stężenia kwasu moczowego, np. allopurynol i febuksostat;
• leczenie chirurgiczne, zwłaszcza gdy guzki powodują ból, ucisk na nerwy lub ograniczenie ruchomości stawów. W przypadku miękkich guzków można je nakłuć i usunąć pod ciśnieniem. Twarde guzki wymagają bardziej skomplikowanego zabiegu.

Domowe sposoby na guzki dnawe

W terapii guzków dnawych istotną rolę odgrywa leczenie zachowawcze, które obejmuje przede wszystkim:

• dietę i suplementację – w leczeniu dny moczanowej ważna jest dieta, która obfituje w warzywa, chudy nabiał, orzechy oraz naturalne źródła witaminy C. Należy unikać pokarmów bogatych w puryny, takich jak mięso czerwone, podroby, owoce morza oraz produkty zawierające fruktozę (np. słodkie napoje);
• okłady i terapie naturalne – w okresie silnego bólu stawów stosowanie zimnych okładów lub krioterapii może pomóc w łagodzeniu bólu i redukcji stanu zapalnego. Korzystanie z zabiegów poprawiających funkcjonalność stawów, takich jak laseroterapia, prądy interferencyjne czy ultradźwięki, może wspomagać leczenie guzków dnawych, poprawiając funkcjonalność stawów;
• zmianę stylu życia – regularna aktywność fizyczna pomaga w kontrolowaniu masy ciała i poprawia ogólną kondycję organizmu. Odpowiednie nawodnienie organizmu poprzez picie co najmniej 2 l płynów dziennie wspomaga natomiast wydalanie złogów kwasu moczowego z organizmu. Ważne też, aby unikać nadmiernego spożycia alkoholu i stosowania leków, które zwiększają stężenie kwasu moczowego (np. kwas acetylosalicylowy, leki moczopędne).

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące guzków dnawych.