Mastka, biały nalot na penisie – co to, czy są groźne?

Najważniejsze informacje:

• Mastka to biała lub żółta wydzielina o serowatej konsystencji, która gromadzi się wokół narządów płciowych – pod napletkiem lub pod żołędzią łechtaczki.
• Mastka może wytworzyć się nie tylko u osób dorosłych, ale też u dzieci i niemowląt.
• Obecność mastki jest prawidłowym procesem fizjologicznym i nie jest szkodliwa dla zdrowia.
• Mastkę wystarczy usuwać podczas codziennych zabiegów higienicznych.

Biały nalot na penisie, potocznie określany jako mastka, to zjawisko, które może budzić spory niepokój. Ta biaława substancja, która gromadzi się przeważnie na żołędzi i pod napletkiem, w rzeczywistości nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i wymaga jedynie odpowiedniej pielęgnacji. Warto również podkreślić, że mastka może wystąpić zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Sprawdź, jak wygląda mastka u dziecka i osoby dorosłej, a także jak w prosty sposób można się jej pozbyć.

Mastka – co to takiego i jakie pełni funkcje?

Mastka, znana również jako smegma, to substancja o konsystencji serowatej, która może przyjmować barwę białą lub żółtawą. Mastka zbiera się w okolicach genitaliów, a jej lokalizacja różni się w zależności od płci. U kobiet mastka może być obecna pod łechtaczką oraz między wewnętrznymi wargami sromowymi. Natomiast u mężczyzn najczęściej znajduje się ona pod napletkiem, szczególnie w szyjce żołędzi (w miejscu, gdzie kończy się trzon penisa i zaczyna żołądź w kształcie główki), gdzie tworzy się niewielka rynienka sprzyjająca gromadzeniu się tej wydzieliny.

Smegma często obserwowana jest także u niemowląt – występuje wówczas w analogicznych miejscach co u osób dorosłych, czyli odpowiednio w okolicy łechtaczki i warg sromowych oraz pod napletkiem. Warto podkreślić, że obecność mastki u dzieci jest zjawiskiem normalnym i nie powinna wzbudzać niepokoju. Nie jest związana z żadnymi nieprzyjemnymi dolegliwościami, takimi jak pieczenie czy swędzenie. Mastka pełni ważne funkcje fizjologiczne, takie jak nawilżanie i natłuszczanie skóry, co zapobiega otarciom, przesuszeniu i podrażnieniu. W przypadku chłopców smegma ułatwia naturalne oddzielanie się napletka od żołędzi, co jest istotne w zapobieganiu powstawania zrostów.

Skład mastki jest zróżnicowany i może zawierać wydzielinę z gruczołów łojowych i potowych, złuszczony naskórek, a także resztki moczu. U mężczyzn po osiągnięciu dojrzałości biologicznej w skład mastki wchodzi również sperma.

Skąd bierze się mastka?

Mastka pojawia się już w pierwszych miesiącach życia w okolicy narządów płciowych – pod napletkiem (u chłopców) i pod łechtaczką (u dziewczynek). Niepokojącym sygnałem, na który rodzice małych chłopców powinni zwrócić uwagę, jest stulejka, czyli stan, w którym napletek jest przylegający do żołędzi i nie można go swobodnie przesunąć. O ile w okresie niemowlęcym taka sytuacja zazwyczaj nie jest powodem do niepokoju, o tyle w życiu dorosłym może prowadzić do poważnych komplikacji. Z reguły problem stulejki rozwiązuje się samoistnie. Mastka, która się gromadzi, działa nawilżająco na skórę napletka, co sprzyja stopniowemu oddzielaniu się od żołędzi. Proces ten można wspierać, delikatnie naciągając napletek podczas kąpieli dziecka w ciepłej wodzie, co ułatwia jego ruchomość.

Mastka a objawy grzybicy penisa

Mastka sama w sobie nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Należy jednak pamiętać o tym, że jeżeli mastka zalega przez dłuższy czas w okolicach narządów płciowych, wzrasta ryzyko namnożenia się bakterii i grzybów (zwłaszcza Candida albicans), co w konsekwencji prowadzi do takich chorób jak np. drożdżakowe zapalenie żołędzi (grzybica penisa). Nieprzyjemne objawy, na jakie warto zwrócić uwagę, gdy rozwija się grzybica penisa, to:

• swędzenie, pieczenie i ból okolic intymnych,
• zaczerwienienie i obrzęk,
• ropa wydobywająca się z otworu napletka u chłopca,
• ból podczas oddawania moczu,
• zmiany skórne, np. nadżerki, czerwone plamki lub pęcherzyki.

Co więcej, u dziewczynek mastka może powodować upławy o nieprzyjemnym zapachu. W przypadku grzybicy penisa konieczna jest konsultacja lekarska i podjęcie odpowiedniego leczenia, które polega głównie na stosowaniu leków miejscowych (maści) oraz nasiadówek ziołowych (np. z rumianku). Nieleczona grzybica penisa może niestety prowadzić do takich konsekwencji jak nawracająca grzybica prącia, nowotwory, a także bezpłodność.

Mastka pod napletkiem – co zrobić?

Mastka jest zjawiskiem fizjologicznym, które pełni szereg istotnych funkcji. Istnieje jednak kilka metod, które pozwalają na pozbycie się jej. Kluczową rolę odgrywają takie kwestie jak:

• utrzymanie właściwej higieny intymnej – zaleca się codzienne mycie okolic intymnych ciepłą wodą i przy użyciu delikatnych środków do higieny intymnej. Po umyciu należy dokładnie spłukać i ostrożnie osuszyć skórę;
• stosowanie produktów specjalistycznych – płyny do higieny intymnej oraz chusteczki o zrównoważonym pH, które są łagodne dla delikatnych okolic ciała, mogą wesprzeć utrzymanie czystości i zapobiegać nagromadzeniu się wydzieliny. Wybierając te produkty, należy zwrócić uwagę, aby nie zawierały one niepotrzebnych dodatków i substancji drażniących, które prowadzą do zaburzenia naturalnej flory bakteryjnej;
• leczenie – w sytuacji, gdy pojawia się nadmiar mastki, który powoduje rozwój infekcji, zalecana jest konsultacja z lekarzem i leczenie grzybicy penisa. Specjalista może zalecić stosowanie leków lub maści, które będą miały za zadanie ograniczenie produkcji sebum wydzielanego przez gruczoły łojowe i zapobieganie gromadzeniu się mastki.

Mastka – profilaktyka

Chcąc zapobiec nadmiernemu gromadzeniu się mastki i jej zaleganiu w okolicy narządów płciowych, ważne jest zachowanie regularnej higieny intymnej i unikanie czynników ryzyka, które mogą prowadzić do rozwoju infekcji intymnych. Nawyki, które warto wdrażać już od najmłodszych lat, to przede wszystkim:

• regularne mycie okolic intymnych przy użyciu delikatnych środków do mycia dla dzieci, które nie zawierają sztucznych barwników i substancji zapachowych. Brak higieny może nie tylko prowadzić do dyskomfortu, ale też zwiększać ryzyko infekcji;
• noszenie przewiewnej bielizny wykonanej z naturalnych tkanin, najlepiej z bawełny, która jest przyjazna dla skóry. Bieliznę należy zmieniać regularnie;
• mycie okolic intymnych przy użyciu dłoni zamiast gąbek czy myjek, które mogą stać się siedliskiem dla różnych drobnoustrojów. Te mikroorganizmy mogą łatwo przeniknąć do organizmu i powodować różnego rodzaju choroby przenoszone drogą płciową;
• mycie rąk – zarówno dzieci, jak i rodzice powinni pamiętać o systematycznym myciu rąk, szczególnie przed zmianą pieluszki oraz po skorzystaniu z toalety.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące mastki.