Leki na świerzb

Najważniejsze informacje:

• Świerzb to choroba zakaźna skóry wywoływana przez świerzbowca ludzkiego, który bytuje w ludzkim naskórku.
• Typowym objawem zakażenia świerzbowcem jest świąd skóry, który nasila się w godzinach nocnych.
• Leczenie świerzbu polega na stosowaniu leków o działaniu miejscowym, hamujących rozwój pasożyta w skórze. Lekiem pierwszego wyboru jest permetryna, jednak równie dużą skutecznością cieszą się leki zawierające benzoesan benzylu, preparaty siarki oraz krotamiton.  

Świerzb, choć często kojarzony jest wyłącznie z uporczywym świądem i dyskomfortem skórnym, jest schorzeniem, które może stanowić poważny problem zdrowotny. W walce z tą dolegliwością kluczową rolę odgrywają skuteczne leki na świerzb, które nie tylko pozwalają na zmniejszenie świądu, ale także eliminują przyczynę infekcji. Dowiedz się, na czym polega leczenie świerzbu i jak działają preparaty ograniczające świerzb.

Leki na świerzb:

• Crotamiton Farmapol
• Permetryna Scabinol
• INFECTOSCAB 5% KREM

Jakie leki na świerzb?

Ze względu na fakt, że typowe objawy świerzbu są zwykle bezpośrednio związane z inwazją świerzbowca ludzkiego, głównym celem leczenia świerzbu jest pozbycie się przyczyny choroby. Ważne jest jednak, aby wybrać takie leki na świerzb, które będą działać skutecznie, a zarazem bardzo szybko, aby zmniejszyć tym samym intensywny świąd, który może utrudniać nasze codzienne funkcjonowanie.

Jak wynika z najnowszych zaleceń The International Union against Sexually Transmitted Infections (IUSTI, 2016), w leczeniu świerzbu zaleca się stosowanie miejscowych preparatów permetryny, benzoesanu benzylu i doustną iwermektynę. Alternatywą dla tych preparatów mogą być takie leki na świerzb jak:

• 1% iwermektyna, zarejestrowana do leczenia trądziku różowatego;
• preparaty siarki;
• syntetyczne pyretryny w piance.

Warto podkreślić, że w Polsce do leczenia świerzbu wykorzystuje się wyłącznie:

• zewnętrzne leki na świerzb, zawierające permetrynę, benzoesan benzylu lub krotamiton;
• leki recepturowe, zawierające permetrynę, benzoesan benzylu i krotamiton;
• preparaty recepturowe na bazie siarki.

Skuteczne leki na świerzb bez recepty – permetryna na świerzb

Permetryna to substancja, która wykazuje wyjątkową efektywność i bezpieczeństwo w walce ze świerzbem. Jest to jedyny środek, który ma działanie na wszystkie stadia rozwojowe pasożyta, włączając dorosłe osobniki, larwy oraz jaja, a także może być stosowany u pacjentów u dzieci i niemowląt od 2. miesiąca życia. Badania kliniczne potwierdziły, że leczenie tym środkiem zapewnia skuteczność na poziomie do 92,5%, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiego profilu bezpieczeństwa.

Maść na świerzb z 5% zawartością permetryny, którą najlepiej przechowywać w chłodnym miejscu, np. w lodówce, aplikuje się jednorazowo na całą powierzchnię ciała. W niektórych sytuacjach, szczególnie u dzieci, konieczne może być również nałożenie kremu na twarz i skórę głowy, z wyłączeniem okolic oczu i ust. Ważne jest, aby dokładnie pokryć preparatem obszary skóry, które są szczególnie narażone, takie jak przestrzenie międzypalcowe, okolice pod paznokciami, nadgarstki, łokcie, pachy, całą powierzchnię tułowia, okolice narządów rozrodczych oraz pośladki. Preparat należy wmasować i pozostawić na skórze przez minimum 8 godzin, najlepiej przez całą noc. Po tym czasie należy go zmyć, korzystając z wody i mydła podczas kąpieli. Zazwyczaj jednorazowa aplikacja jest wystarczająca, ale w niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy świerzb jest zaawansowany lub towarzyszą mu liczne zmiany skórne, zaleca się powtórzenie zabiegu po tygodniu lub dwóch.

Większość specjalistów uznaje permetrynę za środek pierwszego rzutu w terapii świerzbu. Istnieje również opinia, że lek ten może być stosowany u kobiet w ciąży i noworodków w sytuacjach, gdy inne metody leczenia nie przynoszą efektów, chociaż jest to zastosowanie poza zarejestrowanymi wskazaniami (off-label). Dostępne dane nie sugerują, aby permetryna powodowała wady rozwojowe, a badania na zwierzętach nie wykazały negatywnego wpływu na rozwój zarodka czy płodu. Kobiety karmiące piersią powinny jednak skonsultować zastosowanie leku z lekarzem, a w przypadku stosowania przerwać karmienie na okres 5 dni po zastosowaniu kremu.

Lek na świerzb na bazie benzoesanu benzylu

Benzoesan benzylu to jeden z dłużej znanych środków wykorzystywanych w walce ze świerzbem. Niestety, w Polsce nie jest on dostępny w formie 25% roztworu, który mógłby być stosowany jako lek. Na rynku pojawia się jedynie w wersji kosmetycznej o stężeniu 10%, co zdaniem większości specjalistów nie spełnia wymogów terapeutycznych. Mimo to, w wytycznych IUSTI z 2016 roku znajduje się zalecenie stosowania preparatu w stężeniu od 10 do 25%, aplikowanego raz na dobę przez dwa dni, z koniecznością powtórzenia kuracji po tygodniu. W Polsce rekomenduje się go wyłącznie w ramach profilaktyki dla osób z otoczenia pacjenta, które nie wykazują objawów, chociaż brak jest badań potwierdzających efektywność takiego działania.

Preparat na świerzb – krotaminon

Najniższą skuteczność w leczeniu świerzbu wykazuje preparat o nazwie krotamiton, który jest 10% roztworem N-etylo-o-krotonotoluidyny. Krotamiton należy stosować na wszystkie części ciała (z wyłączeniem skóry głowy) raz na dobę przez 3-5 dni. Podczas leczenia dzieci powyżej 1. roku życia istnieje możliwość jednorazowego zastosowania preparatu. Po upływie 2-3 dni od zakończenia kuracji zalecane jest zażycie gorącej kąpieli.

Maść siarkowa na świerzb bez recepty

Ostatni lek dostępny jako maść na świerzb to maść siarkowa. W wielu przypadkach pacjenci jednak niechętnie wybierają taką formę leczenia ze względu na jego uciążliwość, nieprzyjemny zapach oraz potencjalnie mniejszą efektywność w porównaniu z innymi środkami, takimi jak permetryna. W zależności od wieku pacjenta różni się rekomendowane stężenie maści. W przypadku noworodków i niemowląt stosuje się 3% maść siarkową, dla dzieci w wieku przedszkolnym jest to 5%, dla szkolnych 10%, natomiast młodzież i dorośli mogą używać preparatu o stężeniu 15-30%, w zależności od stopnia zaawansowania zmian skórnych.

Zaleca się stosowanie maści na całe ciało, począwszy od szyi aż po palce u stóp. W przypadku noworodków i niemowląt należy również uwzględnić obszary twarzy oraz skórę głowy, gdyż w tej grupie wiekowej zmiany mogą występować również w tych rejonach. Z uwagi na możliwe podrażnienia, po 1–2 godzinach od aplikacji maść z twarzy powinna zostać zmyta ciepłą wodą. W razie podrażnień skóry zaleca się zastosowanie łagodzącej papki przeciwzapalnej. Przed pierwszym użyciem maści zaleca się kąpiel z gorącą wodą, aby zmiękczyć warstwę rogową naskórka. W trakcie leczenia nie należy się kąpać ani zmieniać bielizny, piżamy czy pościeli do czasu zakończenia terapii. Pacjent powinien jedynie przemywać okolice intymne oraz fałdy skórne, a następnie ponownie aplikować maść.

Aby zmniejszyć objawy choroby, stosuje się dwa schematy leczenia świerzbu z użyciem maści siarkowej:

• 2 razy dziennie przez 3 dni;
• raz dziennie przez 5 dni.

W celach profilaktycznych preparat można stosować raz dziennie przez 3 dni. Ważne jest, aby wszyscy domownicy oraz osoby mające bliski kontakt z pacjentem zakończyli leczenie jednocześnie, aby zapobiec ponownemu zakażeniu.

Tabletki na świerzb – iwermektyna

Na rynku medycznym istnieje również doustny lek na świerzb na bazie iwermektyny. Należy jednak zaznaczyć, że w Polsce iwermektyna nie jest dostępna w formie doustnej. Preparaty dostępne są wyłącznie poprzez import docelowy, chociaż jest to metoda leczenia, która zdobyła uznanie wśród specjalistów. Standardowa procedura terapeutyczna zakłada podanie leku dwukrotnie, w dawce 200 µg/kg masy ciała, z tygodniowym odstępem między dawkami.W przypadkach, gdy świerzb przybiera postać szczególnie nasiloną i nie poddaje się standardowym metodom leczenia, zaleca się rozważenie terapii doustnej. Jest to szczególnie istotne u pacjentów z osłabionym systemem odpornościowym oraz u tych, którzy z różnych przyczyn nie mogą być leczeni preparatami aplikowanymi miejscowo.