Methotrexat-Ebewe

Methotrexat-Ebewe to lek cytostatyczny, hamujący podziały komórkowe. Znajduje zastosowanie w leczeniu niektórych nowotworów złośliwych (np. białaczek i chłoniaków, raka piersi, raka jajnika, raka płuca). Ponadto jest przeznaczony dla osób z oporną na leczenie uogólnioną łuszczycą i innymi chorobami autoimmunologicznymi. Schemat dawkowania jest ustalany przez lekarza, w oparciu o wskazanie i stan pacjenta.

Methotrexat-Ebewe – co to za lek?

Methotrexat-Ebewe to lek z grupy antymetabolitów. Poprzez hamowanie metabolizmu kwasu foliowego uniemożliwia namnażanie się szybko dzielących się komórek. Należą do nich zarówno komórki nowotworowe, jak i komórki naskórka w przebiegu łuszczycy. Nadmierna proliferacja komórek jest jednym z kluczowych czynników odpowiadających za postęp tych chorób, a wtórnie – nasilenie objawów. Ponadto metotreksat wykazuje działanie immunosupresyjne, co odgrywa rolę w kontekście chorób autoimmunologicznych cechujących się nieprawidłową aktywacją układu odpornościowego.

Na co stosuje się Methotrexat-Ebewe?

Methotrexat-Ebewe jest stosowany w leczeniu nowotworów złośliwych, m.in. ostrej białaczki limfoblastycznej, nieziarniczego chłoniaka złośliwego, raka piersi, raka jądra, raka jajnika, nowotworów głowy i szyi, drobnokomórkowego raka płuca, nabłoniaka kosmówkowego złośliwego i mięsaka kości. Ponadto znajduje zastosowanie w przypadku uogólnionej łuszczycy opornej na leczenie. Tabletki Methotrexat-Ebewe są wskazane także w innych chorobach autoimmunologicznych, tj. reumatoidalne zapalenie stawów.

Jak działa Methotrexat-Ebewe?

Substancją czynną leku jest metotreksat. Mechanizm jego działania polega na hamowaniu jednego z enzymów szlaku przemiany folianów – reduktazy dihydrofolianowej. Uniemożliwia to przekształcanie kwasu foliowego do jego aktywnej formy – tetrahydrofolianu. Tetrahydrofolian jest niezbędny do syntezy puryn i pirymidyn, które są kluczowe dla budowy DNA i RNA. Są to związki tworzące materiał genetyczny wszystkich komórek. Oprócz tego metotreksat zmniejsza wytwarzanie cytokin prozapalnych i zmniejsza aktywność limfocytów T.

Dla kogo jest przeznaczony lek Methotrexat-Ebewe?

Tabletki Methotrexat-Ebewe mogą być stosowane u osób dorosłych i dzieci powyżej 3. roku życia. W przypadku roztworu do wstrzykiwań Methotrexat-Ebewe producent nie sprecyzował dolnej granicy wiekowej, od której można podawać lek.

Co wchodzi w skład leku Methotrexat-Ebewe?

Lek zawiera substancję czynną metotreksat. W jednej tabletce Methotrexat-Ebewe 2,5 mg, Methotrexat-Ebewe 5 mg i Methotrexat-Ebewe 10 mg znajduje się odpowiednio 2,5 mg, 5 mg lub 10 mg metotreksatu, a w jednym mililitrze roztworu do wstrzykiwań Methotrexat-Ebewe 10 mg metotreksatu.

Pozostałe substancje pomocnicze to: 

• zawarte w tabletkach: laktoza jednowodna, skrobia kukurydziana, celuloza mikrokrystaliczna, magnezu stearynian, krzemionka koloidalna bezwodna,
• zawarte w roztworze do wstrzykiwań: sodu chlorek, sodu wodorotlenek (do ustalenia pH), woda do wstrzykiwań.

Methotrexat-Ebewe – zamienniki

Tabletki Methotrexat-Ebewe mają zamiennik Trexan Neo, natomiast roztwór do wstrzykiwań Methotrexat-Ebewe nie ma zamiennika.

Methotrexat-Ebewe – dawkowanie

Lek Methotrexat-Ebewe należy stosować ściśle zgodnie z zaleceniami lekarza. Zakres dawek jest bardzo szeroki i zależy od konkretnego wskazania oraz schematu leczenia. Dawkowanie leku może znacznie różnić się w zależności od diagnozy, schematu leczenia, powierzchni ciała lub masy ciała pacjenta, a także od wydolności szpiku i narządów miąższowych takich jak wątroba i nerki. W razie jakichkolwiek wątpliwości jak stosować Methotrexat-Ebewe, należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.

Tabletki Methotrexat-Ebewe – dawkowanie 

W przypadku opornej na leczenie uogólnionej postaci łuszczycy pospolitej, łuszczycowego zapalenia stawów oraz innych chorób autoimmunologicznych tabletki Methotrexat-Ebewe mogą być stosowane wyłącznie raz na tydzień. Zastosowanie większej ilości leku może doprowadzić do zgonu. Zalecana dawka tygodniowa mieści się w przedziale od 10 do 25 mg. Leczenie zwykle rozpoczyna się od dawki 2,5–5 mg na tydzień. Lekarz może stopniowo zwiększać dawkę do 7,5–25 mg, w zależności od reakcji na terapię i tolerancji pacjenta na lek. Tabletki przyjmuje się na czczo, bezpośrednio przed posiłkiem, popijając wodą. 

W leczeniu nowotworów złośliwych i ostrych białaczek, dawkowanie jest indywidualnie dostosowywane przez lekarza, w zależności od stanu zdrowia pacjenta, wskazań oraz wyników morfologii krwi.

Roztwór do wstrzykiwań Methotrexat-Ebewe – dawkowanie 

Lek może być podawany dożylnie, domięśniowo, dotętniczo lub dokanałowo. Zazwyczaj jest podawany bezpośrednio lub po rozpuszczeniu w 5-procentowym roztworze glukozy. W przypadku podawania dokanałowego, maksymalna zalecana dawka wynosi 15 mg, przy maksymalnym stężeniu 5 mg/ml. 

W leczeniu nowotworów złośliwych i ostrych białaczek stosuje się małe (do 100 mg/m² pc.), średnie (od 100 mg/m² pc. do 1000 mg/m² pc.) lub duże dawki (powyżej 1000 mg/m² pc.) w zależności od schematu chemioterapii.

W leczeniu opornej łuszczycy Methotrexat-Ebewe stosuje się raz w tygodniu. Początkowa dawka wynosi 7,5 mg tygodniowo, zaś optymalna dawka tygodniowa mieści się w przedziale 10-25 mg.

U pacjentów w podeszłym wieku, a także pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby, nerek lub szpiku kostnego, lekarz odpowiednio zmniejszy dawkę leku.

Pominięcie zastosowania leku Methotrexat-Ebewe

Nie należy stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia pominiętej dawki.

Przyjęcie większej niż zalecana dawki leku Methotrexat-Ebewe, przedawkowanie

W sytuacji przyjęcia większej dawki niż zalecana, konieczny jest natychmiastowy kontakt z lekarzem lub oddziałem ratunkowym. Przedawkowanie może prowadzić do ciężkich reakcji toksycznych. Objawy przedawkowania obejmują łatwe powstawanie siniaków, krwawienia, osłabienie, rany w jamie ustnej, nudności, wymioty, czarne lub krwiste stolce, odkrztuszanie krwi, wymioty treścią przypominającą fusy od kawy oraz oddawanie mniejszej ilości moczu. W takich przypadkach lekarz zadecyduje o odpowiednim leczeniu, a odtrutką jest folinian wapnia.

Przerwanie stosowania leku Methotrexat-Ebewe

Nie należy przerywać leczenia bez konsultacji z lekarzem. Przerwanie terapii może wpłynąć na jej efektywność i bezpieczeństwo.

Methotrexat-Ebewe – przeciwwskazania, środki ostrożności

Przeciwwskazania do stosowania leku Methotrexat-Ebewe – leku nie należy przyjmować w następujących przypadkach:

• nadwrażliwość na metotreksat lub jakikolwiek składnik leku,
• ciężkie zaburzenia czynności wątroby,
• ciężkie zaburzenia czynności nerek,
• zaburzenia wytwarzania krwinek, w tym leukopenia, małopłytkowość, niedokrwistość,
• ciężkie lub czynne zakażenia,
• zapalenie lub owrzodzenie jamy ustnej, aktywna choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy,
• świeże rany chirurgiczne,
• duże spożycie alkoholu, poalkoholowa choroba wątroby lub inna choroba wątroby,
• obniżona odporność,
• karmienie piersią lub ciąża, jeśli lek jest stosowany w wskazaniach nieonkologicznych.

Środki ostrożności:

Metotreksat powinien być stosowany pod nadzorem doświadczonego lekarza. Jeśli któryś z poniższych problemów dotyczy pacjenta, należy to omówić z lekarzem przed rozpoczęciem leczenia:

• zmiany w obrazie krwi, nieprawidłowe wyniki wskaźników hematologicznych (zwłaszcza w przypadku przebytej radioterapii lub leczenia cytostatykami),
• radioterapia,
• cukrzyca leczona insuliną,
• zaburzenia czynności płuc,
• choroba nerek lub wątroby obecnie lub w przeszłości,
• odwodnienie, biegunka, wymioty lub zapalenie jamy ustnej,
• wrzodziejące zapalenie okrężnicy,
• zły stan ogólny,
• półpasiec,
• gruźlica,
• wirusowe zapalenie wątroby typu B lub C,
• wodobrzusze,
• wysięk opłucnowy.

Wymagane są regularne kontrole stanu zdrowia, aby wcześnie wykryć działania niepożądane. Następujące objawy toksyczne wymagają natychmiastowej konsultacji lekarskiej:

• zapalenie jamy ustnej,
• biegunka,
• krwawe wymioty,
• czarne zabarwienie stolca,
• krew w stolcu.

U pacjentów stosujących metotreksat bardzo rzadko rozwija się poważne zakażenie mózgu (postępująca wieloogniskowa leukoencefalopatia). W przypadku wystąpienia któregoś z poniższych objawów neurologicznych konieczny jest niezwłoczny kontakt z lekarzem:

• osłabienie mięśni,
• zaburzenia widzenia,
• zmiany myślenia, pamięci i orientacji prowadzące do dezorientacji i zmian osobowości.

Ponadto należy pilnie skontaktować się z lekarzem, jeśli u pacjenta wystąpi krwioplucie.

Podczas terapii Methotrexat-Ebewe nie należy przyjmować żywych szczepionek. Lek może osłabiać odpowiedź na szczepienie i zaburzać wyniki badań immunologicznych.

W trakcie leczenia konieczne jest przestrzeganie zaleceń dotyczących badań kontrolnych, w tym krwi, wątroby, nerek i płuc. 

Pacjenci powinni unikać ekspozycji na promieniowanie UV ze względu na możliwość wystąpienia popromiennego zapalenia skóry, oparzeń słonecznych i nasilenia zmian łuszczycowych. Należy także zapewnić odpowiednie nawodnienie i alkalizację moczu. 

Przy stosowaniu substancji cytotoksycznych konieczne jest przestrzeganie zasad bezpieczeństwa. Metotreksat czasowo zaburza wytwarzanie plemników i komórek jajowych i może prowadzić do poronień i ciężkich wad wrodzonych. Kobiety stosujące Methotrexat-Ebewe powinny unikać zajścia w ciążę podczas leczenia i przez co najmniej 6 miesięcy po jego zakończeniu, natomiast mężczyźni powinni unikać płodzenia dzieci podczas leczenia i przez co najmniej 3 miesiące po jego zakończeniu.

Leczenie dzieci i młodzieży może być prowadzone wyłącznie przez lekarza z odpowiednim doświadczeniem. 

Interakcja z innymi lekami

Leki mogą wchodzić ze sobą w interakcje, co może wpływać na bezpieczeństwo i skuteczność ich stosowania. Należy poinformować lekarza o wszystkich obecnie i w przeszłości stosowanych lekach, oraz o preparatach, które pacjent planuje przyjmować w najbliższym czasie.

Aby poznać interakcje leku Methotrexat-Ebewe z innymi lekami, należy zapoznać się z ulotką. Warto też zrobić przegląd przyjmowanych leków i omówić potencjalne interakcje wspólnie z lekarzem lub farmaceutą.

Stosowanie Methotrexat-Ebewe w ciąży i w okresie karmienia piersią

Nie należy stosować leku Methotrexat-Ebewe w ciąży, chyba że został on zalecony przez lekarza ze wskazań onkologicznych. Kobiety stosujące Methotrexat-Ebewe powinny unikać zajścia w ciążę podczas leczenia i przez co najmniej 6 miesięcy po jego zakończeniu. Należy stosować skuteczną antykoncepcję. Lek może powodować wady wrodzone, wywierać szkodliwy wpływ na nienarodzone dziecko i wywoływać poronienia. W przypadku stosowania metotreksatu z przyczyn onkologicznych zajście w ciążę można rozważyć dopiero po upływie 1-2 lat od zakończenia terapii. W sytuacji zajścia w ciążę lub podejrzenia ciąży podczas leczenia należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. 

Karmienie piersią podczas stosowania Methotrexat-Ebewe jest przeciwwskazane. Jeśli lekarz uzna, że stosowanie leku jest bezwzględnie konieczne, zaleci przerwanie karmienia piersią.

Methotrexat-Ebewe a prowadzenie pojazdów 

Lek Methotrexat-Ebewe może powodować zmęczenie i zawroty głowy. Te objawy mogą zaburzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn, dlatego w przypadku ich wystąpienia należy odstąpić od wykonywania tych czynności.

Methotrexat-Ebewe – skutki uboczne 

Stosując lek Methotrexat-Ebewe należy wziąć po uwagę, że podobnie jak każdy inny lek, może on powodować skutki uboczne o różnym nasileniu, chociaż nie każdy pacjent ich doświadczy.

Lek Methotrexat-Ebewe może powodować ciężkie działania niepożądane, które wymagają natychmiastowego kontaktu z lekarzem. Należą do nich:

• świszczący oddech, problemy z oddychaniem, obrzęk powiek, twarzy lub warg, wysypka lub świąd,
• dolegliwości płucne powodujące ogólne złe samopoczucie, suchy, drażniący kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej lub gorączkę,
• silne łuszczenie się skóry, pęcherze na skórze,
• niewyjaśnione krwawienie, krwawe wymioty, powstawanie siniaków,
• ciężka biegunka,
• owrzodzenia śluzówek jamy ustnej,
• czarne lub smoliste stolce,
• krew w moczu lub w kale,
• drobne czerwone plamki na skórze,
• gorączka,
• żółtaczka,
• ból lub problemy z oddawaniem moczu,
• pragnienia lub częste oddawanie moczu,
• napady drgawkowe, 
• utrata przytomności,
• nieostre widzenie lub zaburzenia widzenia,
• krwioplucie (dotyczy pacjentów z zasadniczą chorobą reumatologiczną)

Methotrexat-Ebewe może powodować także inne działania niepożądane. Występują one z różną częstotliwością.

Działania niepożądane Methotrexat-Ebewe występujące bardzo często (tj. częściej niż u 1 na 10 osób) to:

• zmniejszona odporność na zakażenia,
• zapalenie gardła,
• małopłytkowość, leukopenia,
• bóle głowy, zawroty głowy,
• kaszel,
• brak apetytu,
• biegunki, bóle brzucha, nudności, wymioty,
• wrzodziejące zapalenie błony śluzowej jamy ustnej,
• wzrost aktywności enzymów wątrobowych i fosfatazy zasadowej,
• wzrost stężenia bilirubiny we krwi,
• spadek klirensu kreatyniny,
• łysienie,
• zmęczenie, osłabienie, złe samopoczucie.

Częste skutki uboczne Methotrexat-Ebewe dotyczą mniej niż 1 na 10 osób. Należą do nich:

• półpasiec,
• niedokrwistość,
• pancytopenia,
• agranulocytoza,
• zahamowanie czynności szpiku kostnego,
• senność,
• drętwienie, mrowienie, słabsza reakcja na bodźce (dotyczy roztworu do wstrzykiwań Methotrexat-Ebewe 10 mg/ml),
• zapalenie spojówek,
• powikłania płucne wskutek śródmiąższowego zapalenia płuc, zapalenia pęcherzyków płucnych (mogące prowadzić do zgonu), ostry obrzęk płuc,
• wysypka, rumień, świąd, owrzodzenia na skórze,
• wrażliwość na światło.

Podane przykłady nie wyczerpują listy możliwych działań niepożądanych. Aby zapoznać się z pełną listą rzadziej występujących skutków ubocznych, należy przeczytać ulotkę leku.

Jak przechowywać lek Methotrexat-Ebewe?

Po zakupie leku należy sprawdzić w ulotce, w jakich warunkach powinien być on przechowywany, ponieważ niewłaściwe przechowywanie może wpływać na skuteczność jego działania. 

Ile kosztuje lek Methotrexat-Ebewe? Cena, refundacja, dostępność w aptekach

Jeśli lek Methotrexat-Ebewe znajduje się na liście refundacyjnej, to jego cena będzie zależała od wskazanej tam ceny urzędowej i poziomu odpłatności oraz informacji, jakie lekarz umieści na recepcie. 

Jeśli leku Methotrexat-Ebewe nie ma w wykazie leków refundowanych, to jego cena może różnić się w zależności od apteki.

Lek Methotrexat-Ebewe (zastrzyki i tabletki) jest stosowany w leczeniu chorób nowotworowych oraz autoimmunologicznych (w szczególności łuszczycy). Zawiera metotreksat, który hamuje tworzenie aktywnej formy kwasu foliowego. Uniemożliwia to namnażanie się szybko dzielących się komórek. Preparat powinien być stosowany pod nadzorem doświadczonego lekarza.

Tekst nie ma charakteru porady lekarskiej ani promocji leku. Należy zapoznać się z ulotką bądź skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą przed jego użyciem.