Progesteron

Progesteron powstaje w ciałku żółtym w fazie lutealnej cyklu miesiączkowego. Wytwarzany jest w jajnikach, korze nadnerczy i jądrach u mężczyzn.

W ciąży produkowany jest w łożysku od 3. miesiąca. Głównym zadaniem progesteronu jest przygotowanie błony śluzowej macicy na przyjęcie zapłodnionej komórki jajowej. Może również hamować dojrzewanie pęcherzyków Graafa poprzez bezpośredni wpływ oraz za pomocą przedniej przysadki.

Progesteron pomaga w implantacji zarodka i utrzymaniu ciąży. Po zapłodnieniu pozwala na zmiany w obrębie śluzówki macicy. Dzięki temu komórka zapłodniona komórka jajowa może zagnieździć się w błonie śluzowej macicy.

Działa także pobudzająco na gruczoł mlekowy, jednocześnie przygotowując go do laktacji.

Stężenie tego hormonu u kobiet nieustannie się zmienia. Zależy to głównie od fazy cyklu miesiączkowego.

Leki, których substancją czynną jest progesteron stosowane są w leczeniu:

• zaburzenia cyklu miesiączkowego,
• bolesnego miesiączkowania,
• cykli bezowulacyjnych,
• zespołu napięcia przedmiesiączkowego,
• czynnościowego krwawienia z macicy,
• endometriozy.

Hormony płciowe wykorzystywane są również podczas:

• zapłodnienia in vitro,
• niepłodności związaną z fazą lutealną,
• poronienia zagrażającego lub nawykowo związanego z niedoborem progesteronu,
• niewydolności fazy lutealnej okresu przedmenopauzalnego,
• hormonalnej terapii zastępczej.

Leki hormonalne z progesteronem stosuje się doustnie, dopochwowo i w postaci iniekcji.

Dawkowanie podczas zaburzenia cyklu miesiączkowego i zespołu napięcia przedmiesiączkowego:

Zalecana dawka wynosi 50 mg progesteronu w postaci doustnej 3-4 razy dziennie lub 25-50 mg dopochwowo 2 razy dziennie przez 10-12 dni w 2 fazie cyklu miesiączkowego. Leczenie kontynuowane jest przez 3-6 cykli.

Dawkowanie podczas niewydolności fazy lutealnej okresu przedmenopauzalnego:

Zalecana dawka substancji czynnej wynosi od 25 mg do 50 mg dopochwowo, 2 razy dziennie przez 10-12 dni. Hormon przyjmowany jest w 2. fazie cyklu i prowadzi do wystąpienia menopauzy.

Dawkowanie podczas testu progesteronowego we wtórnym braku miesiączki:

Stosuje się 50 mg w postaci doustnej 3-4 razy dziennie lub 50 mg dopochwowo dwa razy dziennie. Leczenie trwa 5-7 dni. Krwawienie powinno pojawić się po 7-10 dniach od zaprzestania brania progesteronu.

Dawkowanie podczas czynnościowego krwawienia z dróg rodnych:

Dawka w formie doustnej zazwyczaj wynosi 50 mg 3-4 razy dziennie. Dopochwowo stosuje się dawkę 50 mg dwa razy dziennie.

Leczenie trwa około 5-7 dni. Następnie przez kolejne dwa miesiące należy przyjmować substancję czynna w dawce 25-50 mg 2 razy dziennie, od 15 do 25 dnia cyklu.

Dawkowanie przy endometriozie:

Zaleca się stosowanie dawki 50 mg dopochwowo przez 6 miesięcy.

Dawkowanie podczas zapobiegania rozrostowi endometrium u kobiet otrzymujących estrogeny:

Stosuje się dawkę doustną 50 mg 3-4 razy dziennie od 15-25 dnia cyklu lub co 2-3 dni. Dopochwowo - 25-50 mg, 2 razy dziennie.

Dawkowanie przy zapłodnieniu in vitro:

Zalecana dawka doustna wynosi 100-150 mg, 3-4 razy dziennie lub dopochwowo 150-200 mg, 2 razy dziennie. Leczenie powinno trwać do 77. dnia po implantacji zarodka.

Dawkowanie podczas poronienia zagrażającego, cykli bezowulacyjnych lub indukowanych:

Zalecana dawka doustna to 100 mg, stosowana 3-4 razy dziennie lub dopochwowa 50-150 mg, przyjmowana 2 razy dziennie. Jeśli dochodzi do poronień nawykowych, progesteron należy zacząć przyjmować w cyklu, w którym planowane jest zajście w ciążę lub wcześniej. Terapia powinna być kontynuowana do 18-20 tygodnia ciąży. Im bliżej końca leczenia, tym dawka powinna być mniejsza.

Pacjentka nie powinna stosować leku z progesteronem, jeśli:

• ma uczulenie na którykolwiek składnik leku,
• cierpi na raka piersi,
• ma guza wątroby,
• ma krwawienia z dróg rodnych o nieznanej przyczynie,
• cierpi na ciężkie zaburzenia czynności wątroby,
• ma żółtaczkę cholestatyczną,
• cierpi na zespół Rotora,
• cierpi na zespół Dubina i Johnsona.

Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku:

• epizodów zakrzepowo-zatorowych,
• pacjentów chorujących na depresję,
• silnych bólów głowy,
• jakichkolwiek zaburzeń widzenia,
• osób w okresie okołomenopauzalnym.

Jednoczesne zażywanie różnych leków może powodować interakcje między nimi, co wpływa na skuteczność i bezpieczeństwo ich stosowania. Dlatego przed zastosowaniem tego leku hormonalnego na receptę należy poinformować lekarza o wszystkich obecnie i ostatnio przyjmowanych lekach, nawet tych bez recepty. Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku stosowania:

• inhibitorów cytochromu P-450 (np. ketokonazol, mogą spowalniać metabolizm progesteronu),
• cyklosporyny (progesteron może zwiększać stężenie cyklosporyny w surowicy),
• sodu, chlorków (progesteron może powodować przejściowe zwiększenie wydalania z organizmu sodu i chlorków).

Leki z progesteronem mogą powodować działania niepożądane, należy jednak pamiętać, że nie u każdego pacjenta one wystąpią.

Częste działania niepożądane progesteronu (mogą wystąpić u 1 na 10 pacjentek) to:

• bóle głowy,
• wzdęcia,
• ból brzucha,
• nudności,
• skurcze macicy.

Do niezbyt częstych działań niepożądanych (mogą wystąpić u 1 na 100 pacjentek) zalicza się:

• zawroty głowy,
• senność,
• biegunkę,
• zaparcia,
• pokrzywkę,
• wysypkę,
• zaburzenia sromu i pochwy,
• grzybicę pochwy,
• ból piersi, obrzęk piersi, tkliwość piersi,
• swędzenie w okolicy narządów płciowych,
• zgromadzenie się płynów.

Odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania dotyczące progesteronu.