Kwetiapina

Kwetiapina (łac. quetiapinum) to atypowy lek przeciwpsychotyczny (przeciwschizofreniczny) należący do pochodnych benzodiazepiny. Jest organicznym związkiem chemicznym zaliczanym do grupy dibenzotiazepin. Wykazuje działanie przeciwpsychotyczne (neuroleptyczne), przeciwdepresyjne, przeciwlękowe i przeciwmaniakalnie. Z uwagi na szerokie działanie kwetiapina stanowi substancję czynną różnych leków.

Kwetiapina łączy się z wieloma receptorami w mózgu. Mechanizm jej działania przeciwpsychotycznego wynika głównie z blokady receptorów dopaminergicznych i serotoninergicznych 5-HT2. Kwetiapina hamuje działanie receptorów blokujących dopaminę.

Kwetiapina znajduje zastosowanie w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych, w tym:

• schizofrenii - jako lek pierwszego wyboru, również w profilaktyce nawrotów choroby, 
• zaburzeń afektywnych dwubiegunowych,
• ciężkich epizodów depresji i depresji jednobiegunowej - jako lek dodatkowy w terapii z lekiem przeciwdepresyjnym,
• bezsenności,
• zaburzeń lękowych,
• zespołu Tourette’a,
• zaburzeń zachowania związanych z chorobami otępiennymi,
• zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych.

Leki z kwetiapiną przeznaczone są dla dorosłych. Nie jest zalecane przyjmowanie kwetiapiny przez dzieci i młodzież poniżej 18 lat.

O dawkowaniu leku z kwetiapiną decyduje lekarz. Dawkę leku dobiera się w zależności od rodzaju zaburzenia psychicznego.

Zwykle leczenie rozpoczyna się dawką 25-200 mg w 1. dniu terapii. Stopniowo zwiększa się ją do 300-800 mg w 4. dniu leczenia. Celem takiego dawkowania jest zminimalizowanie ryzyka pojawienia się działań niepożądanych. 

Sposób przyjmowania

Kwetiapina występuje w lekach do stosowania doustnego. To preparaty w postaci tabletek powlekanych o szybkim uwalnianiu lub o przedłużonym uwalnianiu. Tabletki z kwetiapiną o przedłużonym uwalnianiu należy zażyć minimum 1 godzinę przed planowanym posiłkiem.

Przeciwwskazania do stosowania kwetiapiny stanowią: nadwrażliwość na kwetiapinę i złośliwy zespół neuroleptyczny (któremu towarzyszą sztywność mięśniowa, wzrost temperatury ciała i zmiana stanu psychicznego). 

Konieczne jest zachowanie szczególnej ostrożności podczas stosowania kwetiapiny u pacjentów z:

• chorobami układu krążenia,
• niewydolnością wątroby,
• napadami padaczkowymi,
• dyskinezami późnymi,
• objawami pozapiramidowymi,
• w podeszłym wieku,
• u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat - z powodu braku odpowiednich danych uzasadniających stosowanie tego leku w tej grupie wiekowej.

Podczas stosowania leku z kwetiapiną należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z depresją, występującą w przebiegu choroby dwubiegunowej. Kwetiapina zwiększa ryzyko pojawienia się myśli samobójczych i samookaleczeń.

Kwetiapina w ciąży

Z uwagi na brak wystarczających badań, stosowanie kwetiapiny w ciąży możliwe jest jedynie wtedy, gdy przewidywane korzyści terapii przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. 

Kwetiapina a karmienie piersią

Podczas laktacji nie jest zalecane stosowanie kwetiapiny.

Kwetiapina może wchodzić w interakcje z innymi lekami. Nie należy łączyć jej z:

• nefazodonem - lekiem przeciwdepresyjnym,
• erytromycyną - antybiotykiem makrolidowym,
• klarytromycyną - antybiotykiem makrolidowym,
• lekami z grupy azoli - lekami przeciwgrzybiczymi,
• inhibitorami proteaz - substancjami hamującymi aktywność enzymów proteolitycznych.

Zachowanie dodatkowej ostrożności wymaga stosowanie kwetiapiny z:

• lekami przeciwpadaczkowymi (fenytoina, karbamazepina),
• lekami przeciwnadciśnieniowymi,
• barbituranami, stosowanymi w leczeniu padaczki,
• tiorydazyną, lekiem neuroleptycznym,
• solami litu, stabilizującymi nastrój,
• lekami wpływającymi na rytm serca,
• lekami, które mogą powodować zaparcia.

Leki przeciwpsychotyczne z kwetiapiną są zwykle dobrze tolerowane przez pacjentów - u części z nich mogą jednak wystąpić działania niepożądane. Zwykle pojawiają się one na początku stosowania leku. Są to:

• suchość w ustach,
• zawroty głowy,
• ortostatyczne spadki ciśnienia krwi,
• omdlenia,
• sedacja,
• ospałość,
• zwiększone ryzyko wystąpienia cukrzycy,
• zwiększone ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca,
• możliwy wzrost poziomu trójglicerydów i cholesterolu we krwi,
• obrzęki obwodowe,
• zwiększenie masy ciała, 
• zaparcie i niestrawność.

U większości osób działania niepożądane kwetiapiny zmniejszają się lub całkowicie ustępują po ok. 2-4 tygodniach od rozpoczęcia terapii.

Rzadko obserwowane są niepożądane objawy pozapiramidowe (m.in. sztywność mięśni, drżenie mięśniowe i spowolnienie ruchowe). Z tego powodu leki z kwetiapiną są najczęściej przepisywane pacjentom z nadwrażliwością na substancje przeciwpsychotyczne.

Odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania odnośnie kwetiapiny - substancji czynnej leków przeciwpsychotycznych.