Najważniejsze informacje:

• Dieta odgrywa ważną rolę w leczeniu SIBO (przerostu bakterii w jelicie cienkim), ponieważ wspiera redukcję objawów, takich jak wzdęcia, bóle brzucha i zaburzenia trawienia. Co więcej, kontroluje namnażanie bakterii w jelitach, wpływając na zmniejszenie objawów i poprawę stanu zdrowia.
• Najczęściej zalecana dieta przy SIBO to dieta low FODMAP, która ogranicza spożycie fermentujących węglowodanów, które stanowią pożywkę dla nadmiernego wzrostu bakterii.
• Dieta low FODMAP obejmuje eliminację pokarmów takich jak cebula, czosnek, pszenica i niektóre owoce, a jednocześnie promuje spożywanie produktów łatwostrawnych.
• Stosowanie odpowiedniej diety należy skonsultować z lekarzem lub dietetykiem, który ustala plan żywieniowy dopasowany do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Odpowiednio skomponowany jadłospis pomaga w kontroli rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, zmniejszając wzdęcia, bóle brzucha i inne objawy SIBO. Jakie produkty warto zatem włączyć do codziennej diety, aby nie nasilać objawów SIBO, a także wspierać zdrowie jelit?

Dieta przy SIBO – ważna rola odpowiedniego żywienia

SIBO, czyli przerost bakteryjny jelita cienkiego, to problem, który z roku na rok dotyka coraz większą liczbę osób zmagających się z dolegliwościami przewodu pokarmowego. W wielu przypadkach SIBO może współistnieć z zespołem jelita nadwrażliwego (IBS), a objawy mogą przybierać różnorodne formy, począwszy od niewielkich dolegliwości (np. wzdęcia, uczucie pełności), aż po przykre objawy, jak silne bóle brzucha, biegunki czy zaparcia.

Dieta odgrywa ogromną rolę w kontrolowaniu objawów SIBO. Jednym z głównych czynników zaostrzenia dolegliwości jest trudność w trawieniu określonych węglowodanów, które fermentują w jelitach. Prowadzi to do produkcji gazów, takich jak wodór i dwutlenek węgla, co wywołuje nieprzyjemne objawy. Aby zmniejszyć nasilenie objawów, zaleca się eliminację produktów bogatych w fermentujące węglowodany, zwłaszcza w węglowodany FODMAP (fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliol). Ważne jest także, by pacjenci nauczyli się rozpoznawać i unikać produktów spożywczych, które wywołują niepożądane reakcje.

Dieta w SIBO – co to jest dieta LOW FODMAP?

Dieta LOW FODMAP to specjalistyczny sposób odżywiania, którego celem jest zmniejszenie objawów związanych z zaburzeniami trawiennymi, takimi jak SIBO (przerost bakteryjny jelita cienkiego) czy zespół jelita nadwrażliwego (IBS). FODMAP to akronim, który odnosi się do grupy węglowodanów, które są trudne do strawienia przez niektóre osoby i mogą powodować nadmierną fermentację w jelitach, czyli:

• Fermentujące (fermentable),
• Oligosacharydy,
• Disacharydy,
• Monosacharydy,
• Alkohole cukrowe (poliol).

Dieta LOW FODMAP polega na eliminacji lub znacznym ograniczeniu spożycia produktów, które zawierają wysokie ilości tych trudnych do strawienia węglowodanów. Dzięki temu zmniejsza się fermentacja w jelitach, co z kolei łagodzi objawy SIBO i innych problemów trawiennych.

Zalecenia dotyczące diety LOW FODMAP obejmują trzy główne etapy:

• faza eliminacyjna – w pierwszej fazie diety unika się wszystkich produktów wysokofodmapowych przez okres od 4 do 6 tygodni, aby sprawdzić, czy objawy poprawiają się;
• faza reintrodukcji – po okresie eliminacji stopniowo wprowadza się do diety poszczególne produkty zawierające FODMAP, aby sprawdzić, które z nich wywołują objawy;
• faza personalizacji (stabilizacji) – na podstawie wyników fazy reintrodukcji ustala się długoterminowy plan żywieniowy, który uwzględnia tylko te produkty FODMAP, które są tolerowane przez organizm.

Dieta przy SIBO – protokół dr Siebecker

Ważne zalecenia dla pacjentów z SIBO opracowała dr. Allison Siebecker, która stworzyła specjalny protokół żywieniowy, oparty na zasadach diety GAPS (ang. Gut and Psychology Syndrome) i diety SCD (ang. Specific Carbohydrate Diet, czyli dieta specyficznych węglowodanów). Jej plan zakłada wspieranie zdrowia jelit, zmniejszenie ilości bakterii w jelicie cienkim oraz poprawę funkcji trawienia. Protokół skupia się na eliminacji pokarmów, które mogą sprzyjać wzrostowi bakterii, oraz wprowadzeniu produktów wspierających odbudowę jelit. Kluczowe zasady diety eliminacyjnej przy SIBO według dr Siebecker to:

• ograniczenie węglowodanów łatwo fermentujących – dieta SCD eliminuje wszystkie węglowodany złożone, które mogą być łatwo fermentowane przez bakterie w jelicie cienkim. Z kolei dieta GAPS stawia na unikanie produktów wysoko przetworzonych, cukrów i skrobi;
• skupienie się na białkach i tłuszczach – białka pochodzące z mięsa, ryb, jaj, a także zdrowe tłuszcze (np. z awokado, olejów roślinnych, tłuszczów zwierzęcych) są głównymi składnikami diety. Takie pożywienie nie jest fermentowane przez bakterie, co pomaga w redukcji objawów SIBO.
• pokarmy fermentowane – włączenie produktów fermentowanych, takich jak kiszonki, kefir czy jogurt naturalny, które wspierają rozwój zdrowej mikrobioty jelit,
• unikanie produktów mlecznych i zbóż – produkty te mogą zaostrzać objawy SIBO, dlatego dr Siebecker zaleca ich eliminację lub ograniczenie w diecie;
• zwiększenie spożycia błonnika – chociaż w diecie GAPS i SCD w początkowych etapach leczenia zaleca się ograniczenie błonnika, stopniowe wprowadzanie go w postaci warzyw i owoców o niskim FODMAP może pomóc w odbudowie zdrowia jelit;
• dbanie o równowagę elektrolitową i nawodnienie – SIBO może prowadzić do zaburzeń wchłaniania składników odżywczych, w tym elektrolitów, co wymaga odpowiedniej suplementacji oraz dbania o nawodnienie organizmu.

Dieta SIBO – produkty dozwolone i zakazane

Podstawą w diecie FODMAP jest ograniczenie większości węglowodanów łatwo fermentujących i eliminacja produktów sprzyjających rozwojowi niepożądanych bakterii.

Co jeść przy SIBO?

Do produktów dozwolonych przy SIBO, o niskiej zawartości cząsteczek FODMAP, zaliczają się:

• mięso i ryby, takie jak wołowina, kurczak, indyk, łosoś, tuńczyk, dorsz czy pstrąg;
• jaja;
• warzywa o niskiej zawartości FODMAP, takie jak cukinia, pomidory, ogórki, marchewka, papryka, szpinak, sałata, kapusta;
• owoce o niskiej zawartości FODMAP, takie jak truskawki, maliny, banany (w umiarkowanych ilościach), kiwi, jagody;
• produkty mleczne bez laktozy, takie jak jogurty bez laktozy, ser żółty, twarde sery, masło;
• zboża bezglutenowe, takie jak ryż, komosa ryżowa, gryka, proso, płatki owsiane, pieczywo bezglutenowe;
• orzechy i nasiona w umiarkowanych ilościach, np. migdały, orzechy włoskie, chia, siemię lniane;
• tłuszcze roślinne i oliwa z oliwek;
• przyprawy o niskiej zawartości FODMAP, takie jak sól, pieprz, bazylia, oregano, imbir, kurkuma, tymianek.

SIBO – czego nie jeść?

Istnieje również grupa produktów o wysokiej zawartości FODMAP, których należy unikać, aby nie nasilać objawów SIBO. Do tych produktów zaliczają się:

• nasiona roślin strączkowych, takie jak fasola, soczewica, groch, ciecierzyca, które zawierają oligosacharydy;
• cebula i czosnek, które zawierają fruktany, będące jednym z głównych rodzajów FODMAP;
• pszenica i żyto, w tym pieczywo, makarony, płatki śniadaniowe pszenne i inne produkty zbożowe, które mogą być bogate w fruktany i inne FODMAP;
• niektóre owoce, takie jak jabłka, gruszki, arbuz, mango, wiśnie, morele, śliwki i nektarynki, które zawierają dużo fruktów oraz sorbitolu;
• mleko i produkty mleczne zawierające laktozę, takie jak mleko krowie, niektóre sery (np. twaróg), lody, które mogą wywoływać objawy ze strony układu pokarmowego;
• słodziki, takie jak sorbitol, mannitol, ksylitol, które znajdują się w gumach do żucia, cukierkach i niektórych produktach dietetycznych;
• napoje gazowane i soki owocowe, zwłaszcza ze słodzikami lub bogate w fruktozę;
• alkohol, zwłaszcza wina, piwa i napoje słodzone alkoholem, które mogą zwiększać fermentację w jelitach;
• przetworzone produkty mięsne, takie jak wędliny, kiełbasy, które mogą zawierać dodatki takie jak sól, przyprawy czy konserwanty zawierające FODMAP.

Przykładowy jadłospis przy SIBO

Poniżej prezentujemy przykładowy jadłospis na jeden dzień, dostosowany do diety LOW FODMAP, który pomoże w łagodzeniu objawów SIBO.

Śniadanie:

• Omlet z 2 jajek, z dodatkiem świeżych ziół (np. bazylii, tymianku) i kawałkami papryki (o wydłużonych strąkach).
• 1 kromka chleba orkiszowego na zakwasie.
• Herbata miętowa.

II Śniadanie:

• Jogurt bez laktozy z garścią malin i migdałami.

Obiad:

• Pieczony filet z łososia z oliwą z oliwek, doprawiony solą i pieprzem.
• Sałatka z ogórka, marchewki, sałaty i świeżego szczypiorku, polana oliwą z oliwek i sokiem z cytryny.
• 1 porcja komosy ryżowej (quinoa).

Podwieczorek:

• Kilka plastrów sera camembert.
• 1 mandarynka.

Kolacja:

• Grillowane kawałki kurczaka z dodatkiem świeżej kolendry i pieprzu.
• Gotowana dynia i seler.
• 1 kromka chleba bezglutenowego.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania na temat diety przy SIBO.