Wyprysk kontaktowy u dorosłych i dzieci – kto jest najbardziej narażony? Czy da się mu zapobiec?

Przewlekłe bądź ostre kontaktowe zapalenie skóry rąk zdarza się szczególnie u osób, które na co dzień, np. w pracy, mają styczność z substancjami wywołującymi podrażnienia lub alergię. Alergia na chemikalia może utrudniać wykonywanie wielu zawodów i – prędzej czy później – doprowadzić do powstania wyprysku kontaktowego. Jak się przed nim chronić? Wyjaśniamy. 

Jak często występuje kontaktowe zapalenie skóry?

Kontaktowe zapalenie skóry to jedna z najpowszechniejszych chorób dermatologicznych. Każdego roku problem ten dotyka średnio 8 osób na 1000. Najbliższe środowisko, którym jesteśmy otoczeni, składa się z około 85 tys. różnych substancji, a u alergika prawie każda z nich może wywołać niepożądaną reakcję. Blisko 4 tys. należy do grupy alergenów kontaktowych. Wysypka i wysięk na skórze bywają jednak nie tylko efektem alergii, ale również objawem kontaktowego zapalenia skóry z podrażnienia, pojawiającego się na skutek długotrwałego działania substancji drażniących. 

Kto znajduje się w grupie podwyższonego ryzyka? 

Zapalenie kontaktowe skóry – wynikające zarówno z alergii, jak i z podrażnienia – pojawia się przeważnie u osób dorosłych, ponieważ to dorośli, znacznie częściej niż dzieci, mają styczność z potencjalnie niebezpiecznymi substancjami. Kontaktowe zapalenie skóry u dzieci wiąże się zwykle z użyciem kosmetyku, detergentu czy leku zawierającego alergen, a ustępuje po zakończeniu ekspozycji na daną substancję. Osoby dorosłe mogą być narażone na codzienny kontakt z czynnikami o potencjale alergizującym lub drażniącym i zmagać się z wypryskiem kontaktowym przez lata.

Nie bez przyczyny kontaktowe zapalenie skóry dłoni jest wymieniane wśród chorób zawodowych. Ryzyko jego wystąpienia dotyczy przede wszystkim:

• personelu sprzątającego,
• pracowników budowlanych i remontowych oraz stolarzy,
• pracowników przemysłowych zajmujących się przetwórstwem żywności, produkcją tworzyw sztucznych, a także obróbką metali i materiałów gumowych,
• mechaników i operatorów maszyn,
• fryzjerów, kosmetyczek, stylistek paznokci,
• dentystów i techników dentystycznych,
• lekarzy i pielęgniarek,
• rolników, sadowników, ogrodników i kwiaciarzy.

Do niedawna jednym z głównych czynników wywołujących alergiczne kontaktowe zapalenie skóry i zapalenie z podrażnienia było noszenie gumowych rękawic z lateksu. Zmieniło się to po wprowadzeniu do powszechnego użytku bezpudrowych rękawic wykonanych z innych materiałów, np. nitrylowych, winylowych i neoprenowych. 

Profilaktyka kontaktowego zapalenia skóry. Czy można zapobiec wypryskowi kontaktowemu?

W przypadku kontaktowego zapalenia skóry o podłożu alergicznym zapobieganie powstawaniu zmian jest możliwe, lecz niełatwe. Jeżeli wyprysk kontaktowy wywołują alergeny występujące w miejscu pracy bądź w domu, np. podczas wykonywania prac z użyciem detergentów, podstawą jest zabezpieczanie skóry przed ich działaniem przy użyciu rękawiczek i odzieży ochronnej. Dobrze, by rękawiczki przepuszczały powietrze i miały wewnątrz bawełnianą podściółkę, która przeciwdziała poceniu (można też założyć rękawice bawełniane pod okluzyjne). Najlepiej jednak unikać jakiegokolwiek kontaktu z substancjami uczulającymi, nawet jeśli w sferze zawodowej miałoby to wiązać się z koniecznością przekwalifikowania. 

Jeżeli zaś chodzi o kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia, w profilaktyce poza zabezpieczaniem rąk szczególne znaczenie ma staranna pielęgnacja dłoni, które powinny być regularnie natłuszczane przy użyciu emolientów. Takie kosmetyki działają jak tarcza ochronna przeciw czynnikom drażniącym.