Najważniejsze informacje:
Hydrokortyzon jest substancją czynną z grupy glikokortykosteroidów. Glikokortykosteroidy to hormony kory nadnerczy, które naturalnie występują w organizmie człowieka.
Hydrokortyzon to substancja czynna działająca przeciwzapalnie, przeciwświądowo, przeciwalergicznie i immunosupresyjnie. Łagodzi stany zapalne skóry o różnym podłożu, tj.: alergiczne zapalenie skóry, atopowe zapalenie skóry, a także reakcje skórne powstałe po ukąszeniu owadów (swędzenie i podrażnienie). Dzięki właściwościom przeciwzapalnym - wykorzystywany jest w zaburzeniach czynności wielu narządów.
W Polsce leki z hydrokortyzonem dostępne są zarówno na receptę, jak i bez recepty.
Produkty z hydrokortyzonem dostępne są w różnej postaci, m.in.: maści i kremów, doustnych tabletek, czopków, aerozoli na skórę, maści i kropli do oczu i zastrzyków. Jest też składnikiem leków robionych, a więc znajduje się w recepturze aptecznej.
Leki, których substancją czynną jest hydrokortyzon, są stosowane w leczeniu substytucyjnym, w pierwotnej lub wtórnej niewydolności kory nadnerczy.
Lek w postaci tabletek podawany jest przed operacjami, podczas poważnych urazów i chorób u pacjentów z rozpoznaną niewydolnością kory nadnerczy.
Produkty lecznicze w postaci kremu, o działaniu miejscowym wykorzystywane są do leczenia atopowego zapalenia skóry. Substancję czynną zaleca się przyjmować podczas stanów wstrząsowych, ostrych stanach alergicznych, np. w momencie ukąszenia owadów, ostrych reakcjach nadwrażliwości na leki (skórne odczyny polekowe), a także podczas ciężkich stanów spastycznych oskrzeli.
Hydrokortyzon zmniejsza obrzęki i leczy stany zapalne skóry.
Leki przeciwzapalne z hydrokortyzonem przeznaczone są do stosowania miejscowego (maści, kremy, aerozol) i doustnego (tabletki). Występują także w formie czopków, zastrzyków i kropli do oczu. Zatem stosowanie hydrokortyzonu i długość trwania terapii ustala się indywidualnie, na podstawie objawów choroby i cech pacjenta. Dawkowanie hydrokortyzonu również powinno być uzgodnione z lekarzem prowadzącym.
Maść (np. Pimafucort) należy nanieść na skórę zmienioną chorobowo, od 2 do 4 razy na dobę. Nie zaleca się dłuższego stosowania niż 14 dni.
Niewielką ilość kremu (np. Pimafucort) należy nanieść na skórę zmienioną chorobowo, od 2 do 4 razy na dobę. Preparatu nie wolno stosować dłużej niż 14 dni.
Ciężka niewydolność nadnerczy
Preparat z hydrokortyzonem (np. Hydrocortisone Momaja) podawany jest przez lekarza lub pielęgniarkę w postaci wstrzyknięcia dożylnego lub domięśniowego. Zaleca dawka wynosi 100 mg substancji czynnej. W razie konieczności - kolejną dawkę 50 lub 100 mg można podać po upływie 1, 3, 6 lub 10 godzin od przyjęcia dawki początkowej.
Wstrząs
W leczeniu wstrząsu dawkę od 250 mg do 1000 mg podaje się dożylnie. Leczenie dużymi dawkami hydrokortyzonu nie powinno trwać dłużej niż 48 do 72 godzin.
Osoby dorosłe:
Zalecana dawka wynosi od 20 do 30 mg przyjmowana od 2 do 3 razy na dobę.
Dzieci:
Zwykle zalecana dawka wynosi 0,4 do 0,8 mg na kilogram masy ciała na dobę w 2 lub 3 dawkach podzielonych. U dzieci należy stosować najmniejsze skuteczne dawki, a przy tym obserwować uważnie wzrost i rozwój dziecka.
Czopki (np. Posterisan H) zaleca się stosować 2 razy na dobę, najlepiej rano i wieczorem po wypróżnieniu. Należy stosować do czasu ustąpienia ostrych dolegliwości.
W przypadku stosowania kropli do oczu, zalecana dawka wynosi 1-2 krople od 2 do 3 razy na dobę.
W przypadku zapuszczania kropli do uszu - 2-4 krople zapuszczane 3 razy na dobę.
W jednym i drugim przypadku lek stosuje się ok. 7 dni.
Nie należy stosować hydrokortyzonu, jeśli pacjent:
Szczególną ostrożność podczas przyjmowania hydrokortyzonu należy zachować w przypadku:
Substancja czynna może wpływać na płodność mężczyzn, a u kobiet przyjmujących lek z hydrokortyzonem może dojść do nieregularnego krwawienia miesiączkowego.
Jednoczesne stosowanie różnych leków może powodować interakcje między nimi, co wpływa na skuteczność i bezpieczeństwo stosowania hydrokortyzonu. Dlatego przed zastosowaniem leku z hydrokortyoznem na receptę należy poinformować lekarza o wszystkich obecnie i ostatnio przyjmowanych lekach, również tych bez recepty. Szczególną ostrożność należy zachować podczas przyjmowania leków:
Leki z hydrokortyzonem mogą powodować skutki uboczne, należy jednak pamiętać, że nie u każdego pacjenta występują.
Działania niepożądane hydrokortyzonu o nieznanej częstości występowania to:
Jeśli pacjent zauważy któryś z objawów powinien jak najszybciej skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Lek z hydrokortyzonem może bezpośrednio wpływać na:
Przewód pokarmowy:
Mięśnie i kości:
Gospodarkę wodną i elektrolitową:
Hormony i metabolizm:
Skórę:
Oczy:
Krew:
Układ oddechowy:
Odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania dotyczące hydrokortyzonu.
Tak, dostępne są leki z hydrokortyzonem bez recepty i na receptę. Należy jednak mieć na uwadze, że hydrokortyzon jest sterydem, dlatego jego stosowanie powinno odbywać się pod opieką lekarza prowadzącego.
Na polskim rynku dostępnych jest kilka rodzajów leków z samym hydrokortyzonem lub jako substancja złożona. Produkty występują w różnej postaci, a niektóre z nich podlegają refundacji, jak np. Hydrocortisonum-SF w formie tabletek.
Ceny mogą różnić się w zależności od apteki i mogą ulec zmianie w przyszłości. Leki w tej samej postaci można stosować zamiennie, przyjmując tę samą dawkę. Decyzja o wyborze produktu leczniczego należy do lekarza prowadzącego.
Podczas stosowania leków z hydrokortyzonem nie należy pić alkoholu. Alkohol może negatywnie wpływać na działanie hydrokortyzonu.
Nie zaleca się stosowania leku z hydrokortyzonem w ciąży. Preparat może być stosowany tylko wtedy, kiedy lekarz uzna, że korzyść dla matki przeważa nad ryzykiem.
Leki z hydrokortyzonem mogą powodować opóźnienie wzrostu u dzieci. Dlatego nie zaleca się ich podawać dzieciom.
Hydrokortyzon należy do substancji sterydowych. W trakcie jej stosowania należy ograniczyć kontakt na słońcu, gdyż ingerencja promieni słonecznych może wywołać przebarwienia skórne.