Acyklowir

Acyklowir (łac. aciclovirum) jest substancją czynną o działaniu przeciwwirusowym. W zakażonych komórkach ulega fosforylacji do czynnego trifosforanu acyklowiru, który hamuje syntezę DNA wirusa. Takie działanie powoduje ustąpienie objawów infekcji wirusowej. 

W aptekach dostępne są leki z acyklowirem w postaci:

• tabletek do stosowania doustnego,
• preparatów do stosowania miejscowego - maści (w tym maści oczne), kremów, żelu, sztyftu,
• zawiesiny doustnej,
• proszku do sporządzania roztworu do iniekcji. 

Leki zawierające acyklowir, substancję o działaniu przeciwwirusowym, stosowane są w leczeniu infekcji wywołanych przez niektóre wirusy. 

Acyklowir hamuje namnażanie:

• wirusa opryszczki typu 1 i 2 (HSV) - opryszczka na wargach, opryszczka narządów płciowych, opryszczkowe zapalenie rogówki oka, również przy nawracających infekcjach,
• wirusa ospy wietrznej i półpaśca (VZV),
• wirusa Epsteina-Barr (EBV) - mononukleoza zakaźna,
• wirusa cytomegalii (CMV) - u kobiet w ciąży, osób po przeszczepach lub z niedoborem odporności.

Dawkowanie leku z acyklowirem uzależnione jest od rodzaju infekcji i wieku pacjenta. Najczęściej substancję czynną przyjmuje się w formie tabletek. 

Acyklowir na opryszczkę

Zwykle zalecana dawka to 200 mg leku (5 razy na dobę co 4 godziny, z zachowaniem nocnej przerwy). Terapię należy kontynuować przez 5 kolejnych dni, jednak w razie ciężkich zakażeń pierwotnych lekarz może przedłużyć leczenie. Osoby o obniżonej odporności i z zaburzeniami wchłaniania z przewodu pokarmowego mogą zgodnie z zaleceniem lekarza stosować podwójną dawkę dzienną (400 mg, 5 razy dziennie). U dzieci po 2. roku życia dawka dobowa wynosi 200 mg (4 razy w ciągu doby co mniej więcej 6 godzin).

Acyklowir na ospę wietrzną i półpasiec

W leczeniu zakażeń spowodowanych wirusem ospy wietrznej i półpaśca zalecana jest dawka 800 mg (5 razy w ciągu doby, co około 4 godziny, z przerwą nocną). Czas stosowania leku z acyklowirem wynosi zwykle 7 dni. U osób o znacznie obniżonej odporności lekarz może zalecić dożylne podanie leku. Dawka dla dzieci z ospą wietrzną wynosi: od 2 do 5 lat - 400 mg 4 razy w ciągu doby, powyżej 6 lat - 800 mg 4 razy dziennie.

Acyklowir do stosowania miejscowego 

Leki z acyklowirem do stosowania miejscowego należy nanosić na zmienioną chorobowo skórę 4-5 razy dziennie, co 4 godziny. Przy łagodnych stanach leki miejscowe stosuje się przez 4 dni, a w poważniejszych przez ponad tydzień. Maść do oczu z acyklowirem powinna być podawana do worka spojówkowego 5 razy na dobę.

Przeciwwskazanie do stosowania leku zawierającego acyklowir stanowi nadwrażliwość na tę substancję czynną, walacyklowir lub którykolwiek pozostały składnik preparatu.

Szczególną ostrożność przy stosowaniu leków z acyklowirem powinny zachować osoby z niewydolnością wątroby lub nerek oraz z zaburzeniami gospodarki wodno-elektrolitowej.

Częste lub długotrwałe stosowanie leku przeciwwirusowego może sprawić, że niektóre szczepy wirusów staną się odporne na jego działanie.

Podczas stosowania maści ocznej z acyklowirem nie należy stosować soczewek kontaktowych.

Acyklowir w ciąży

Przed zastosowaniem leku z acyklowirem przez kobietę w ciąży konieczna jest konsultacja lekarska. Stosowanie środka przeciwwirusowego, zwłaszcza w postaci innej niż krem lub maść, może wiązać się z pewnym zagrożeniem dla płodu. Lekarz może zadecydować o terapii acyklowirem, kiedy jego korzyści przewyższają potencjalne zagrożenia.

Acyklowir a karmienie piersią

Podobnie jak w przypadku ciąży, zastosowanie leku zawierającego acyklowir podczas laktacji wymaga wcześniejszej konsultacji z lekarzem. 

Acyklowir może wchodzić w interakcje z innymi lekami. Zalecane jest zachowanie ostrożności przy jednoczesnym stosowaniu leków takich jak:

• probenecyd (lek zwiększający wydalanie kwasu moczowego) i cymetydyna (lek hamujący receptory H2) - które mogą zwiększać stężenie acyklowiru we krwi,
• zydowudyna (lek zwalczający HIV) - z uwagi na możliwe zaburzenia świadomości. 

U niektórych pacjentów podczas stosowania leku z acyklowirem mogą wystąpić działania niepożądane. Do najczęstszych skutków ubocznych środka przeciwwirusowego należą:

• bóle i zawroty głowy,
• nudności,
• wymioty,
• biegunka,
• wysypka.

Niezbyt często występują: pokrzywka i przyspieszone, rozsiane wypadanie włosów (brak pewności co do związku ze stosowanie acyklowiru).

Rzadkie skutki uboczne acyklowiru to z kolei: reakcje anafilaktyczne, duszność, przemijające zwiększenie stężenia bilirubiny oraz aktywności enzymów wątrobowych we krwi, obrzęk naczynioruchowy, zwiększenie stężenia mocznika i kreatyniny we krwi.

Odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania dotyczące acyklowiru.