Zwyrodnienie kręgosłupa – sprawdź objawy, przyczyny, ćwiczenia i metody leczenia

Zwyrodnienie kręgosłupa to choroba objawiająca się silnym bólem spowodowanym zużyciem się tkanek, które tworzą funkcjonalne połączenie kręgów kręgosłupa. Choroba może obejmować zarówno odcinek szyjny, piersiowy, jak i lędźwiowy pleców, wywołując trudne do zniesienia dolegliwości, wymagające natychmiastowego rozpoczęcia terapii. Niestety, nie da się całkowicie wyleczyć choroby zwyrodnieniowej – można za to łagodzić wywołany nią ból i zapobiegać pogłębianiu zmian. Jak postępować przy zdiagnozowanej chorobie zwyrodnieniowej? Jak leczyć zwyrodnienie kręgosłupa? Zapraszamy do lektury!

Co to jest zwyrodnienie kręgosłupa?

Zwyrodnieniem kręgosłupa określa się niezapalną chorobę, polegającą na zwyrodnieniu w obrębie tkanki chrzęstnej oraz tkanek okołostawowych przy stawach kręgosłupa oraz krążkach międzykręgowych. Zmianom towarzyszy proces zapalny. Schorzenie cechuje stosunkowo powolny, jednak postępujący stale przebieg. 

Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa może dotyczyć zarówno odcinka szyjnego, piersiowego, jak i lędźwiowego.

Objawy zwyrodnienia kręgosłupa

Zwyrodnienie kręgosłupa wywołuje charakterystyczne objawy bólowe. Chorzy uskarżają się na ból szyi lub lędźwi, który promieniuje do kończyn i któremu towarzyszy drętwienie ręki lub nogi. Typowe są też zaburzenia czucia w obrębie kończyny i osłabienie mięśni. Dolegliwości często nasilają się podczas wykonywania określonych czynności lub przy nadmiernym wysiłku. 

Silnie obciążony kręgosłup lędźwiowy jest najbardziej podatny na powstawanie zmian zwyrodnieniowych. Zwyrodnienie  kręgosłupa lędźwiowego wywołuje objawy typowe dla rwy kulszowej – ból promieniujący do nóg i pośladków (tzw. ból korzeniowy) i sztywność pleców. Dolegliwości powoduje również dyskopatia, często towarzysząca zmianom zwyrodnieniowym.

Do charakterystycznych objawów zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego należy przede wszystkim uciążliwa sztywność i ból karku po przebudzeniu. Uporczywy ból kręgosłupa promieniujący do barku, łopatki, ramienia, przedramienia i dłoni jest symptomem tzw. rwy barkowej. Mogą pojawić się również objawy neurologiczne, takie jak bóle i zawroty głowy oraz zaburzenia równowagi. W zaawansowanym stadium choroby obserwuje się zaburzenia słuchu (szumy uszne) i widzenia.

Przyczyny choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa

Bezpośrednią przyczyną choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa jest brak mazi stawowej między chrząstkami. Prowadzi to do ich stopniowego ścierania się, co wywołuje dokuczliwy ból pleców, utrudniający choremu normalny ruch.

Zwyrodnienie kręgosłupa to dynamicznie postępujący problem społeczny, wywołany przede wszystkim siedzącym trybem życia i brakiem aktywności fizycznej. Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa dotyka najczęściej osób starszych (po 65. roku życia), choć może rozwijać się również u dorosłych w wieku 25-30 lat.

Do występowania zwyrodnienia kręgosłupa przyczyniają się poza tym:

• wrodzone nieprawidłowości stawowe,
• zła biomechanika stawów,
• przebyte urazy kręgosłupa,
• wady postawy – np. skolioza,
• zaburzenia hormonalne i metaboliczne,
• nadwaga i otyłość,
• podeszły wiek,
• wykonany zawód, polegający na dźwiganiu ciężarów,
• intensywna aktywność fizyczna.

Diagnostyka zwyrodnienia kręgosłupa

Chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa diagnozuje się na podstawie szczegółowego wywiadu z pacjentem oraz badania ruchomości kręgosłupa przez lekarza. Dla potwierdzenia choroby wykonywane są dodatkowo badania obrazowe. Najczęściej jest to badanie RTG, dokładniejszy wynik daje rezonans magnetyczny.

Postępowanie w leczeniu zwyrodnienia kręgosłupa

Całkowite wyleczenie choroby zwyrodnieniowej nie jest możliwe. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa są bowiem procesem nieodwracalnym, którego nie da się cofnąć. Leczenie zwyrodnienia kręgosłupa jest długotrwałe i wielowymiarowe, a usprawnianie pacjenta polega głównie na hamowania postępu choroby i zmniejszeniu dolegliwości bólowych.

Leki na zwyrodnienie kręgosłupa

Przy stwierdzonym zwyrodnieniu kręgosłupa zalecane jest przyjmowanie preparatów przeciwzapalnych i przeciwbólowych, zwłaszcza przy nasileniu się dolegliwości bólowych. Stosowane są to przede wszystkim niesteroidowe leki przeciwzapalne. Środki te mogą mieć postać tabletek, maści lub zastrzyków.

Zaopatrzenie ortopedyczne na zwyrodnienie kręgosłupa

W niektórych przypadkach lekarz może zalecić stosowanie ortez, czyli profesjonalnych usztywnień bądź stabilizatorów, takich jak gorset czy kołnierz ortopedyczny.

Suplementy na zwyrodnienie kręgosłupa

Istotna w łagodzeniu bólu pleców jest również suplementacja. Jakie witaminy na zwyrodnienie kręgosłupa warto przyjmować? Ważne dla zdrowia kręgosłupa są przede wszystkim witaminy: B12 (jej niedobór powoduje degenerację komórek nerwowych) i C – niezbędna do produkcji kolagenu, który skutecznie wspiera elastyczność stawów. Jak wykazano, witaminy B1 i B6 odgrywają ważną rolę w łagodzeniu dolegliwości bólowych. Warto przyjmować też witaminę D, której niedobór może powodować krzywicę. Zalecana jest oprócz tego suplementacja minerałami, takimi jak magnez, krzem, cynk i chrom.

Fizjoterapia na zwyrodnienie kręgosłupa

Nieodłącznym elementem procesu terapeutycznego są zabiegi fizykoterapeutyczne. Jego celem jest zahamowanie zmian zwyrodnieniowych, poprawa zakresu ruchów i podtrzymanie dobrego stanu chrząstek. Co jest dobre na zwyrodnienia kręgosłupa? Walce z bólem i pobudzaniu procesów naprawczych sprzyjają takie metody terapuetyczne, jak ultradźwięki, laseroterapia, krioterapia czy magnetoterapia. O wyborze metody decyduje fizjoterapeuta, dopasowując rehabilitację indywidualnie do potrzeb pacjenta.

Ćwiczenia na zwyrodnienie kręgosłupa

Ćwiczenia – regularna aktywność fizyczna jest kluczowa w przypadku zwyrodnienia kręgosłupa. Zalecane są przede wszystkim wzmacniające ćwiczenia na ból kręgosłupa, których zadaniem jest usprawnienie mięśni grzbietu i brzucha, a tym samym poprawa stabilności kręgosłupa. Wszelkie ćwiczenia powinny być wykonywane pod okiem fizykoterapeuty, gdyż nieprawidłowo wykonywane mogą zaszkodzić choremu. Świetnym sposobem na kręgosłup jest również pływanie i gimnastyka w basenie – w wodzie plecy w trakcie ruchu są mniej obciążone niż na poza nią.

Leczenie operacyjne zwyrodnienia kręgosłupa

W sytuacji, gdy powyższe metody okazują się nieskuteczne, konieczne może okazać się operacyjne leczenie zwyrodnienia kręgosłupa. Celem zabiegów jest uwolnienie chorego od przykrych bólów i stanów zapalnych oraz ułatwienie mu samodzielnego funkcjonowania. Zabiegi operacyjne opierają się na odbarczeniu uciśniętych elementów i stabilizacji struktur kręgowych. Operacja (npp. blokada kręgosłupa) to ostateczność w leczeniu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa.

Zwyrodnienie kręgosłupa – ważna profilaktyka

Ważną rolę w leczeniu zwyrodnienia kręgosłupa i zapobieganiu chorobie odgrywa profilaktyka. Aby uniknąć dolegliwości bólowych lubi spowolnić pogłębianie się istniejących już zmian degeneracyjnych, warto stosować kilka prostych zasad.

Zalecane są przede wszystkim:

• systematyczna, umiarkowana aktywność fizyczna – siedzący tryb życia sprzyja zwyrodnieniom, podobnie jak wyczynowe uprawianie sportu,
• zmniejszenie masy ciała,
• schylanie się i podnoszenie ciężarów na lekko ugiętych nogach i z rękoma blisko klatki piersiowej,
• stosowanie materaców i poduszek ortopedycznych, które gwarantują odpowiednie podparcie kręgosłupa,
• unikanie przebywania długo w jednej pozycji.

Nieleczone zwyrodnienie kręgosłupa

Nieleczona choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa postępuje, prowadząc do nasilenia dolegliwości bólowych i dalszego unieruchomienia chorego. W skrajnych przypadkach brak leczenia może skutkować niepełnosprawnością.